De Spaanse regering heeft een belangrijke stap gezet richting de verkorting van de maximale werkweek van 40 naar 37,5 uur, zonder verlies van salaris. Het kabinet keurde het wetsvoorstel goed, dat is overeengekomen met de grootste vakbonden CCOO en UGT. Deze maatregel, die sinds 1983 niet is gewijzigd, beoogt de arbeidsomstandigheden te verbeteren en de productiviteit te verhogen.
Vicepremier en minister van Arbeid Yolanda Díaz benadrukte het historische karakter van deze beslissing. Ze verwees naar de staking van La Canadiense in 1919, die leidde tot de invoering van de achturige werkdag in Spanje. Díaz verklaarde: “Vandaag is een historische dag in Spanje; de werknemers van ons land zullen hun werkweek zien verminderen tot 37,5 uur.”
Het wetsvoorstel richt zich op drie hoofdpunten:
- Verkorting van de maximale werkweek: De wettelijke maximale werkweek wordt teruggebracht van 40 naar 37,5 uur, zonder salarisverlaging. Dit betekent dat werknemers die momenteel meer dan 37,5 uur per week werken, hun uren zien verminderen met behoud van loon.
- Versterking van de urenregistratie: Er wordt een digitaal, niet-manipuleerbaar systeem ingevoerd dat op afstand toegankelijk is voor de Arbeidsinspectie. Dit moet misbruik, zoals onbetaalde overuren, tegengaan. Daarnaast worden de boetes voor bedrijven die de registratie niet naleven verhoogd tot maximaal 10.000 euro per werknemer.
- Uitbreiding van het recht op digitale ontkoppeling: Werknemers krijgen het recht om buiten werktijd niet bereikbaar te zijn voor hun werkgever, wat bijdraagt aan een betere balans tussen werk en privéleven.
Volgens het ministerie van Arbeid zal deze maatregel 12,5 miljoen werknemers in de private sector ten goede komen. Dit omvat zowel voltijd als deeltijdwerknemers. Voor deeltijdwerknemers, voornamelijk vrouwen, die momenteel meer uren werken dan de nieuwe maximale werkweek, betekent dit een proportionele salarisverhoging.
De sectoren die het meest zullen profiteren van deze verandering zijn horeca, detailhandel, bouw en de verwerkende industrie, waar de werkweken vaak langer zijn dan gemiddeld. Ongeveer 55% van de werknemers die baat hebben bij deze verkorting, werkt in deze sectoren.
Hoewel het wetsvoorstel een belangrijke mijlpaal is, moet het nog worden goedgekeurd door het parlement. De regering heeft geen absolute meerderheid en zal moeten onderhandelen met verschillende partijen om de wet aangenomen te krijgen. Sommige partijen, zoals het Catalaanse Junts, hebben al aangegeven dat er geen consensus is over het voorstel en dat er nog onderhandeld moet worden.
De werkgeversorganisatie CEOE heeft kritiek geuit op de maatregel, met het argument dat deze de kosten voor bedrijven zal verhogen en hun concurrentievermogen kan schaden. Na maanden van onderhandelingen tussen het ministerie van Arbeid, vakbonden en werkgeversvertegenwoordigers, zijn de gesprekken met de CEOE in november 2024 vastgelopen. De werkgeversorganisatie pleitte voor flexibiliteit en stelde voor om de verkorting van de werkweek via collectieve onderhandelingen per bedrijf te regelen, in plaats van door een algemene wet.
Ondanks de kritiek en de uitdagingen, benadrukt de regering dat deze hervorming bedoeld is om de levenskwaliteit van werknemers te verbeteren en de economische efficiëntie te verhogen. Minister Díaz verklaarde: “Deze maatregel gaat over beter leven, minder werken en economisch veel productiever en efficiënter zijn.”
Het wetsvoorstel voorziet in een overgangsperiode, waarbij bedrijven tot 31 december 2025 de tijd hebben om hun collectieve arbeidsovereenkomsten aan te passen aan de nieuwe regelgeving. Bedrijven die zich niet aan de nieuwe regels houden, riskeren boetes tot 10.000 euro per werknemer.
Deze stap past in een internationale trend om de werkweek te verkorten, mede mogelijk gemaakt door technologische vooruitgang en een groeiend bewustzijn van het belang van een gezonde werk-privébalans. Studies hebben aangetoond dat een kortere werkweek kan leiden tot hogere productiviteit, minder ziekteverzuim en een betere geestelijke gezondheid van werknemers.
De komende maanden zullen cruciaal zijn voor de toekomst van dit wetsvoorstel. De regering zal moeten onderhandelen met verschillende politieke partijen en belanghebbenden om de nodige steun te verkrijgen voor de definitieve goedkeuring en implementatie van de wet. Als het wordt aangenomen, zal Spanje zich aansluiten bij een groeiend aantal landen die experimenteren met kortere werkweken als middel om zowel economische als sociale voordelen te realiseren.