MADRID – Na de aardbeving van deze zondag op het Indonesische eiland Lombok waarbij tot nu toe 91 doden vielen, is er ook weer een discussie ontstaan over het gevaar en risico van aardbevingen in Spanje. De beving in Lombok had een kracht van 6,9 op de schaal van Richter, iets wat niet zo heel vaak voorkomt in Spanje maar wat wel soms geregistreerd wordt.
Na de aardbevingen en de daarbij horende tsunami’s jaren geleden in Haïti, Chili, Japan, Italië, de recente beving in Lombok en die van Lorca op 11 mei 2011 zijn steeds meer landen (ook Spanje) zich bewust van de risico’s die men loopt.
Ook in Spanje komen aardbevingen voor en hebben tsunami’s toegeslagen, weliswaar minder erg dan in de eerder genoemde landen, maar toch. Is Spanje goed voorbereid in het geval van een beving of tsunami en wat zouden de gevolgen kunnen zijn voor de middellandse zee kustlijn.
Aardbevingen
In Spanje komen jaarlijks duizenden aardbevingen voor, de meest in de streek Andalusië maar ook in Murcia, Valencia of de provincie Gerona en de Canarische eilanden of de Pyreneeën tussen Navarra en Huesca. De meeste bevingen zijn niet zo sterk en komen niet boven de 4 op de schaal van Richter uit maar experts waarschuwen dat zware aardbevingen zeker geen sprookje zijn in Spanje.
Men waarschuwt er zelfs voor dat er net zo’n zware beving als in het jaar 1884 in Arenas del Rey (Granada) plaats zou kunnen vinden. Toen vielen er 900 doden en meer dan 2.000 gewonden bij een beving van 6,7 op de Richter schaal. In 1829 vond er in Torrevieja een beving plaats van 6,9 op de schaal van Richter met 400 doden als gevolg.
Volgens de geleerden vindt er elke 70 jaar een grote aardbeving plaats in Spanje dus zou dit in de nabije toekomst wel eens voor kunnen komen. De meest recente grote beving vond plaats op 11 mei in Lorca (Murcia) die voor veel materiële schade en zelfs 9 doden en meer dan 300 gewonden zorgde. Deze verwoestende beving had toen een kracht van 5,1 op de schaal van Richter en werd gevoeld in de provincies Murcia, Almería, Albacete, Granada, Jaén en Málaga.
De reden dat er toen zoveel schade was en doden vielen was het feit dat deze beving op een diepte van slechts 3 kilometer plaatsvond. Bijna de meeste aardbevingen vinden allemaal plaats rond de 10 kilometer diepte waardoor de kracht stukken minder is dan dichterbij het aardoppervlak.
Met name in Andalusië komen veel aardbevingen voor en zijn de nieuwe constructies beter voorbereid op een eventuele beving. Toch blijft er altijd een gevaar bestaan dat de beving zo sterk zou kunnen zin dat de gebouwen het simpelweg niet aankunnen. De schade zou enorm kunnen zijn en er zouden veel doden kunnen vallen aangezien de kracht van de natuur enorm kan zijn.
Buiten aardbevingen komen er ook regelmatig zeebevingen voor die vaak de oorzaak zijn van een tsunami. Tot op heden zijn er voor de kust van Spanje 55 maremotos, zoals deze zeebevingen in het Spaans heten, geregistreerd.
Tsunami’s in Spanje
Spanje heeft 7.500 kilometer aan kust en is het is dus zeker een feit dat Spanje getroffen zou kunnen worden door een tsunami. Sterker nog, dit is al regelmatig gebeurd. De laatste grote tsunami vond plaats op 1 november van het jaar 1755 toen er zo’n 800 kilometer voor de kust van Cabo de San Vicente in Andalusië een zeebeving (maremoto) plaatsvond en golven tussen de 6 en 20 meter naar de Portugese en Spaanse kust liet komen.
Terwijl in Portugal Lissabon en diverse kustplaatsen verwoest werden, gebeurde ditzelfde aan de Atlantische kust in het zuiden van Spanje. Steden als Huelva, Cádiz en kleinere dorpen als Ayamonte, Sanlúcar de Barrameda, Chipiona, El Puerto de Santa María en Conil werden door de hoge golven bedolven en gedeeltelijk verwoest.
In 2003 werden 45 minuten na een aardbeving in Algerije de gevolgen gemerkt in het zuiden van de Balearen waar in de havens diverse boten en jachten verwoest werden door de hoge golven.
Op Menorca, in de haven van Ciutadella, komen regelmatig zogenaamde rissagas voor, een tsunami achtig fenomeen maar met andere oorzaken. De rissaga (In het Catalaans) is een fenomeen wat beïnvloed wordt door het weer maar wel het waterpeil tot wel 4 meter laat stijgen. De laatste keer dat dit gebeurde was halverwege juli toen de rissaga ook gemerkt werd op Mallorca.
Ook al is het risico van een tsunami in het zuidwesten van Spanje laag, de gevolgen zouden enorm verwoestend kunnen zijn, aldus een recent onderzoek van de universiteit van Cantabria in Santander. In Spanje bestaat er geen noodscenario om adequaat op een dergelijke catastrofe te reageren en, mede dankzij de enorme groei in het toerisme en de daarbij horende bebouwingen langs de kust, de verwoestingen zouden enorm zijn met alle gevolgen van dien.
Een tsunami kan al worden veroorzaakt door een aardbeving van minstens 6 op de Schaal van Richter in de tectonische platen voor de Atlantische kust bij Cádiz en met name aan de Middellandse Zeekust. Ook de Balearen zouden in zo’n geval te maken krijgen met de gevolgen ervan.