MADRID – Het Spaans kent vele vormen en accenten. Een van de opmerkelijkste is het Spaans uit Andalusië. Men spreekt er bijvoorbeeld de ‘s’ bijna niet uit wanneer die voor een andere medeklinker komt. Volgens de krant El Confidencial doen politici op hoog niveau zoals Felipe González, Celia Villalobos, Magdalena Álvarez en María Jesús Montero echter vaak hun best om hun accent een beetje te onderdrukken.

Wie al eens in Andalusië geweest is, weet waar we het over hebben. Je hebt er drie jaar Spaanse les op zitten, stapt uit het vliegtuig in Granada, en begrijpt tot je grote verbazing geen woord van wat de taxichauffeur zegt. Dat is het Andalusisch accent; snel en soms onbegrijpelijk voor wie het niet gewoon is. 

Een van de meest typische kenmerken is de zogeheten ‘jejeo’. Die ‘jejeo’ betekent dat de letter ‘s’ (vooral voor een andere medeklinker) bijna als een ‘h’ klinkt. ‘Estoy en España’ (ik ben in Spanje) klinkt in een bar in Sevilla vaak als ‘Ehtoy en Ehpaña’.

Een tweede typisch andalusisch kenmerk is de ‘ceceo’. Die ‘ceceo’ is echter veelvoorkomend in Andalusië, en bestaat eruit dat de ‘s’ eerder wordt uitgesproken tussen de tanden, precies zoals de ‘c’ of ‘z’ in andere Spaanse woorden (zapato, caza). 

De afgelopen eeuw passeerden in Madrid meer dan 40 ministers uit Andalusië de revue. Sommige hadden een sterker accent dan andere. Af en toe vormde dat zelfs een bron van spot in de rest van Spanje. Een onderzoek van taalkundige Rocío Cruz Ortiz toont echter aan dat politici op hoog niveau dan wel vaak een Andalusisch accent behouden, maar toch de prominente ‘ceceo’ en ‘jejeo’ een beetje verdoezelen.

Bovendien is er ook nog de ‘seseo’. Dat is het omgekeerde van de Andalusische ‘ceceo’, wanneer men net overal een ‘s’ uitspreekt, ook bij woorden met ‘z’ of ‘c’. Die ‘seseo’ is lange tijd goed gezien geweest. Wie zijn lage afkomst wou verdoezelen, in de stad bijvoorbeeld, versterkte zijn status door vooral de ‘s’ te gebruiken. Jarenlang werd deze ‘seseo’ ook vanuit Cádiz en Sevilla naar Latijns-Amerika overgebracht. Daarom hoor je daar veel vaker overal een ‘s’ in plaats van een ‘c’ of ‘z’.

Ondanks de moeite van de politici is er ook een groeiende tegenbeweging die de zo typische Andalusische ‘jejeo’ en ‘ceceo’ wil beschermen. Zo begon de organisatie Adelante Andalucía zelfs een heuse campagne om het prestige van het Zuiderse dialect in ere te houden. 

Wie de volgende keer naar het Zuiden reist, weet weer wat beter waar hij of zij op moet letten om voor local door te gaan.