De drijfveren achter de strijd om onafhankelijkheid van Spanje in Catalonië (2017)

Oeps ... foto ontbreekt!

De drijfveren achter de strijd om onafhankelijkheid van Spanje in Catalonië (2017)

Dit artikel is 6 jaar oud en kan dus niet meer actueel zijn.

BARCELONA – Er wordt door ons en vele andere nieuwswebsites al weken zoniet maanden geschreven over het hele conflict in Catalonië over de afscheiding van Spanje en alles wat daarmee te maken heeft. Er worden ook continue afkortingen geschreven zoals PDeCAT, CUP, ERC, ANC, SCC en Omnium waarbij wij we ons kunnen voorstellen dat je als lezer een beetje de weg kwijt raakt. Daarom hieronder een korte uitleg over drie belangrijke op papier niet politieke spelers in het Catalaanse afscheidingsproces, te weten de ANC, SCC en Omnium.

Weliswaar zijn de politieke partijen die voor onafhankelijkheid strijden in het Catalaanse parlement de belangrijkste motoren van het hele proces maar er spelen achter en de laatste tijd steeds meer ook voor de schermen enkele spelers mee die een grote invloed hebben op met name de meningsvorming van de Catalanen. We hebben het hier dan over de Assemblea Nacional Catalana (ANC), Òmnium Cultural en aan de andere kant van de strijdlijn de Sociedad Civil Catalana (SCC). Er wordt ook wel eens gesproken over de twee Jordi’s die de touwen in handen hebben en de schakel vormen tussen de Catalaanse politici en het Catalaanse volk waarbij de ANC en Omnium de krachten zijn achter de vele separatistische manifestaties en demonstraties terwijl het SCC juist tegengas probeert te geven door de Catalaanse-Spanjaarden op de been te krijgen.

ANC = Assemblea Nacional Catalana

De Assemblea Nacional Catalana (ANC), ook wel genoemd Moviment per la Independència (Onafhankelijkheidsbeweging), is een Catalaanse pluralistische koepelvereniging die streeft naar de vorming van een onafhankelijke Catalaanse staat. De ANC wil mensen en organisaties samenbrengen, die zich, los van hun politieke of ideologische verschillen, voor een onafhankelijke staat willen inzetten.

De ANC werd officieel op 10 maart 2012 in het Palau Sant Jordi in Barcelona opgericht als geestelijke erfgenaam van de vroegere Assemblea de Catalunya (1971-1977). Carme Forcadell i Lluís, stichtend lid van het Plataforma per la Llengua werd tot voorzitster verkozen maar is nu vervangen door Jordi Sànchez. Tijdens een herdenkingsviering in 2011, veertig jaar na oprichting van de Assemblea de Catalunya (1971-1977) hebben veel prominenten uit de tijd van de democratische overgang (1975-78) na de afschaffing van de franquistische dictatuur (1975) zich bij de ANC aangesloten. De Associació de Municipis per la Independència, die meer dan de helft van de 947 Catalaanse gemeenten verenigt, is ook een belangrijke steunpilaar in de organisatie.

Een detail is dat de ex voorzitster en stichtend lid Carme Forcadell nu de erevoorzitster van het ANC is maar tegelijkertijd ook op dit moment de voorzitster van het Catalaanse parlement waardoor ze door velen dan ook niet echt als onpartijdig gezien kan worden.

Het ANC is de drijvende kracht achter bijna alle manifestaties in Catalonië zoals de betoging “Catalunya, nou estat d’Europa” op 11 september 2012 en de “Via Catalana” ofwel Catalaanse weg op 11 september 2013, een menselijke keten die over de 480 kilometer lange Romeinse Via Augusta van de Franse grens in El Petrus tot aan het uiterste zuiden Alcanar liep. Nu het hoogtepunt in het onafhankelijkheidsproces is bereikt worden er aan de lopende band manifestaties opgezet in heel Catalonië maar vooral in Barcelona. De huidige voorzitter van het ANC Jordi Sanchez is nu echter verwikkeld in een proces omdat hij bij een manifestatie de aanwezige mensenmassa heeft opgehitst de Policia Nacional lastig te vallen en verdacht wordt van opruiing en opstand tegen de gevestigde orde.

Òmnium Cultural

Òmnium Cultural is een culturele stichting die werkt aan de bevordering en de normalisering van de Catalaanse taal en cultuur, gesticht op 1 juli 1961 door vijf katholieke industriëlen. In 1963 werd ze door de dictator Francisco Franco verboden maar bleef in clandestiniteit doorwerken. Na veel juridische strijd kon de vereniging in 1967 weer legaal aan de slag. Na de dood van Franco en het einde van de militaire dictatuur in 1975 kreeg Òmnium volle officiële erkenning van de nieuw opgerichte Catalaanse regering. Tegenwoordig heeft ze twee hoofdopdrachten: projecten en onderwijs. Ze werkt mee aan het programma “Vrijwilligers voor de taal”, bevordert de Catalaanse muziek, theater, dans en literatuur en op internationaal vlak wil ze bijdragen aan de ontwikkeling van de Catalaanse nationale identiteit.

Tegen het einde van de vorige eeuw verloor de vereniging aan impact: het ledenaantal ging achteruit en verouderde. Na jaren dictatuur en censuur kende het culturele leven in heel Spanje een grote bloei: het aanbod, ook buiten het verenigingsleven, was ondertussen veel groter geworden. Het Catalaans was de onderwijstaal geworden en moest niet meer stiekem tijdens avondlessen georganiseerd worden, lange tijd een van de belangrijkste activiteiten van Òmnium. Onder het voorzitterschap (2002-2010) van filosoof Jordi Porta i Ribalta begon met succes een verjonging en werden nieuwe thema’s aangesneden. Vanaf 2005 brachten toenemende spanningen tussen de Catalonië en de centrale regering in Madrid een nieuwe golf van cultureel activisme met zich mee. Dit weerspiegelt zich ook in de evolutie van het ledenaantaal: van 14.500 in 2002 tot meer dan 40.000 eind 2016.

De huidige voorzitter is Jordi Xuicart die net zoals Jordi Sanchez van het ANC veel te zien is in de Spaanse en Catalaanse pers en televisie en ook actief betrokken is bij veel belangrijke beslissingen bij de politieke partijen. Net zoals de voorzitter van het ANC is ook deze Jordi verwikkeld in een proces omdat hij bij een manifestatie de aanwezige mensenmassa heeft opgehitst de Policia Nacional lastig te vallen en verdacht wordt van opruiing en opstand tegen de gevestigde orde.

SCC = Sociedad Civil Catalana

De Sociedad Civil Catalana is in tegenstelling tot het ANC en Omnium Cultural tegen afscheiding van Spanje en komt als vereniging zonder winstbelang op voor alle Catalanen die zich niet alleen Catalaans maar ook Spaans voelen. Vaak wordt gesproken over de stilzwijgende meerderheid die gebaseerd is op de cijfers van deelnemers en niet deelnemers bij referendums en volksraadplegingen. Daarnaast gaat men er gemakshalve vanuit dat het merendeel van de in Catalonië wonende inwoners geen afscheiding van Spanje willen maar volgens velen laten deze personen dat vaak uit angst voor represailles en sociale uitsluiting niet merken.

De SCC werd in 2014 opgericht en de tegenwoordige voorzitter is Mariano Gomá die met zijn vereniging jaarlijks actief is met bijeenkomsten en manifestaties tegen afscheiding van Spanje. Het SCC is een platform die zich mengt met conservatieve rechtse politieke partijen zoals de Partido Popular (PP) en Ciudadanos (C’s) en diverse linkse partijen zoals de PSOE die als doel hebben om Catalonië niet af te scheiden van Spanje maar juist betere relaties met de rest van Spanje bevordert. Zo is de SCC voorstander van een model waarbij Catalonië als een federatie binnen Spanje en Europa kan functioneren, iets waar de PSOE partij ook een voorstander van lijkt te zijn.

Normaal gesproken zijn demonstraties en manifestaties van het SCC veel minder druk dan de pro afscheiding manifestaties die vaak gecoördineerd worden door het ANC en Omnium Cultural. Zondag 8 oktober 2017 was echter een ommekeer aangezien bij deze manifestatie volgens de organisatie meer dan één miljoen Catalanen en Spanjaarden (volgens de gemeente Barcelona slechts 330.000 personen) bij elkaar kwamen om in Barcelona een weerwoord te geven aan de afscheidingsbeweging. Het was de eerste keer dat er zoveel deelnemers bij een SCC en pro Spanje manifestatie te zien waren. Op donderdag 12 oktober 2017 werd dit nog eens dunnetjes overgedaan met een bijeenkomst van ruim 65.000 deelnemers (volgens de gemeente Barcelona) op de Passeig de Gracia en Plaza Catalunya als deelname aan de Día de la Hispanidad.

Ga naar de inhoud