MADRID – De Europese Commissie heeft alle EU-landen als onderdeel van het noodplan gevraagd tussen augustus 2022 en maart 2023 15% minder gas te gebruiken. Dat werd woensdag door Eurocommissaris Frans Timmermans bekendgemaakt. Het gaat vooralsnog om een verzoek en een richtlijn waar landen zich aan kunnen houden. Zijn er echter teveel landen die zich hier niet aan houden dan kan er een verplichting komen. Spanje is het in ieder geval niet eens met deze maatregel en is voorlopig ook niet van plan om het gasverbruik te verminderen.

Het plan om het gasgebruik met 15% te verminderen klinkt logisch maar dat is het niet voor alle landen en voor iedereen. Niet alle EU-landen zijn afhankelijk van Russisch gas. Duitsland en andere Noord-Europese landen hebben een grote afhankelijkheid van gas uit Rusland terwijl Spanje en Portugal dat bijna niet hebben en makkelijk zonder Russisch gas kunnen overleven.

Dat is ook de reden dat meteen na de bekendmaking de Spaanse minister van Ecologische Transitie, Teresa Ribera, meldde dat Spanje het plan van de Europese Commissie verwerpt. Het Europese  plan houdt namelijk geen rekening met de speciale Spaanse omstandigheden wat betreft de gas-afhankelijkheid. Daarnaast is het zo dat juist Spanje zich heeft ingezet om het gasgebruik te verminderen in de huishoudens en industrie terwijl dat in andere EU-landen niet is gebeurd, aldus Teresa Ribera.

Dat wil echter niet zeggen dat Spanje niet solidair zal zijn met de Europese collega-landen door de bestaande infrastructuur ter beschikking te stellen, aldus de minister. En dat is precies waar de Europese Commissie op hoopt, solidariteit onder de EU-landen. Het Europese plan gaat ervan uit dat de landen die genoeg gas hebben bijspringen als er in een ander land een tekort dreigt. Maar omdat niet overal pijpleidingen liggen, is het niet altijd mogelijk om gas van het ene naar het andere land te vervoeren. Een goed voorbeeld daarvan zijnde pijñlieidngen van Spanje naar Frankrijk, dat zijn er twee terwijl de derde en grootste nooit afgebouwd is aan de Franse kant terwijl de Spaanse kant klaar voor gebruik is.

Spanje bevindt zich in de geografische positie dat het land een directe verbinding heeft met gas uit Afrika via een pijpleiding en via tankers. Daarnaast heeft Spanje iets meer dan een derde (35%) van de opslagcapaciteit voor vloeibaar aardgas (LNG) in de EU plus het Verenigd Koninkrijk samen. Na Spanje (met een capaciteit van 3,31 miljoen kubieke meter) komt het Verenigd Koninkrijk met 22% van de LNG-opslagcapaciteit (2,09 miljoen) gevolgd door Frankrijk (14% en 1,35 miljoen), België (6% en 0,56 miljoen) en Italië (5% en 0,54 miljoen).

Spanje heeft daarnaast een uitgebreid netwerk van gasleidingen en hervergassingsinstallaties waardoor het land over een van de meest complete distributie- en bevoorradingsinfrastructuren van de EU beschikt. Spanje is goed voor 27% van alle hervergassingscapaciteit in de EU plus het Verenigd Koninkrijk (22%), Frankrijk heeft 17%, België 8%, en Italië 7%.

Hervergassing

LNG-tankers komen in verschillende havens in Spanje aan, voornamelijk die met hervergassingsinstallaties in Barcelona, ​​​​Sagunto, Cartagena, Huelva, Mugardos en Bilbao. De gasvoorziening naar de Canarische Eilanden vindt uitsluitend via tankers plaats. De Balearen hebben een gaspijpleiding die gas transporteert van de stad Denia (Alicante) via het eiland Ibiza naar Mallorca.

Het gas, dat in vloeibare toestand bij 160 graden onder nul per tanker wordt vervoerd, wordt in de bovenstaande hervergassingsinstallaties gelost en door een proces wordt de temperatuur verhoogd zodat het in gasvormige toestand komt, zodat het vervolgens voor transport in gaspijpleidingen kan worden geïnjecteerd.

Wat de gaspijpleidingen betreft heeft Spanje een breed netwerk dat gas via voornamelijk drie pijpen naar Spanje brengt: de 1.400 km lange Maghreb-Europa-gaspijpleiding die met 540 km door Marokko loopt (die nu gesloten is); de 750 km lange Medgaz-gaspijpleiding die rechtstreeks uit Algerije komt; en de gaspijpleiding Artère de L’Adour die uit Frankrijk komt en hoofdzakelijk Russisch gas naar Spanje brengt.

Verbinding EU

Vanuit Spanje kan dus een grote hoeveelheid gas naar het noorden van Europa vervoerd worden maar op dit moment zijn er slechts twee pijpleidingen die Spanje met Frankrijk en daarna de rest van de EU verbinden. Op dit moment is er een pijñleiding verbinding via Larrau (Navarra) en Irún (Guipuzcoa) die de levering van ongeveer 8 bcm per jaar (8.000 miljoen kubieke meter) gas mogelijk maken.

Er wordt echter al meer dan tien jaar aan een derde verbinding gewerkt, genaamd MidCat die via Girona (Catalonië) Frankrijk binnenkomt. De MidCat-pijpleiding kan tot 9 bcm (9.000 miljoen kubieke meter) gas leveren, samen dus goed voor 17 bcm. Het MidCat-project werd in 2013 overeengekomen maar dit werd stopgezet in 2019 toen bleek dat het niet aan de eisen voldeed en ook volgens Frankrijk de kosten te hoog waren. Nu wordt er nieuw leven geblazen in de MidCat-pijpleiding en is de kans groot dat deze dit keer wel afgebouwd zal worden.