Er is een raadsel op de Spaanse arbeidsmarkt. Hoe kan het dat in een land met drie miljoen werklozen een derde van de bedrijven problemen heeft om geschikte arbeidskrachten te vinden? Maar daar houdt de verwarring niet op. Ondanks dat de statistieken aangeven dat Spanje een van de laagste vacature percentages in de hele Europese Unie heeft, waarom klagen werkgevers dan nog steeds over het niet kunnen vinden van personeel voor honderdduizenden banen?

Afgelopen week kwam het debat over het tekort aan arbeidskrachten in bepaalde sectoren en de mogelijke oplossingen opnieuw naar voren. De minister van Inclusie, Sociale Zekerheid en Migratie heeft aangekondigd dat hij van plan is om het voor immigranten die worden opgeleid voor banen met een tekort aan arbeidskrachten gemakkelijker te maken om hun verblijfsstatus te reguleren. Dit wordt mogelijk gemaakt door een regeling genaamd “arraigo para la formación”, die afgelopen zomer is geïntroduceerd en nu wordt versoepeld.

Zowel de vakbonden als het ministerie van Arbeid hebben herhaaldelijk betwijfeld of het probleem van vacatures zo algemeen is als werkgevers beweren. Bovendien zijn de beschikbare gegevens zelfs tegenstrijdig. Aan de ene kant blijkt uit de recentste driemaandelijkse enquête van de Centrale Bank van Spanje onder bedrijven dat 35% van de bedrijven heeft aangegeven dat de beschikbaarheid van arbeidskrachten een negatieve impact heeft gehad op hun activiteiten. Dit percentage is meer dan verdubbeld sinds het begin van de pandemie en stijgt zelfs tot 50% in sectoren zoals horeca en bouw.

Desondanks wijzen de gegevens over vacatures die worden gepubliceerd door het Spaanse Statistiekbureau INE en verzameld door Eurostat op Europees niveau, in de tegenovergestelde richting. Volgens de statistieken van het INE bedraagt het vacaturepercentage vergeleken met de werkzame bevolking in Spanje slechts 0,9%, terwijl het gemiddelde in de eurozone volgens Eurostat 3,1% is.

Bouwsector

Bouwbedrijven klagen dat ze ernstige problemen hebben bij het vinden van hooggekwalificeerde profielen zoals bouwmanagers, maar er is ook een tekort aan metselaars, bekisters, timmerlieden en machinebedieners. In Spanje zijn bijna drie miljoen werklozen en er zijn ook ongedocumenteerde immigranten die kunnen worden ingezet in productieprocessen waar een tekort aan personeel is. Als dit nog niet genoeg is, is het de moeite waard om te overwegen om werknemers van buitenaf aan te trekken. Het wordt geschat dat er op korte en middellange termijn werk is voor ongeveer een half miljoen werknemers in de bouwsector.

Horeca

Volgens de branchevereniging Hostelería de España zullen er deze zomer tussen de 50.000 en 70.000 vacatures onvervuld blijven vanwege een tekort aan arbeidskrachten. Vooral in het binnenland zijn er grote problemen met schaarste. Er worden ook openstaande posities verwacht op populaire strandbestemmingen zoals aan de Costa del Sol, Costa Brava en op de Balearen.

Waarom zoveel werklozen?

Op het eerste gezicht lijkt het verrassend dat een land met drie miljoen werklozen moeite heeft om vacatures te vervullen. Maar de situatie is complexer. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te onthouden dat van die drie miljoen werklozen, 1,2 miljoen personen langdurig werkloos zijn, wat betekent dat ze al meer dan een jaar zonder werk zitten. Binnen deze groep hebben oudere werknemers boven de vijftig jaar een belangrijke rol.

Op dezelfde manier hoeft de kwalificatie van deze werklozen niet overeen te komen met de vereisten van de bedrijven met openstaande vacatures. Het is ook belangrijk om te benadrukken dat 560.000 werklozen in Spanje geen volledige middelbare-schoolopleiding hebben afgerond, wat hun mogelijkheden tot scholing voor vacatures in sectoren met belangrijke technische inhoud belemmert.

Daarnaast is geografische mobiliteit een andere factor om in gedachten te houden. De regio’s met de meeste vacatures komen niet altijd overeen met de regio’s waar de meeste werklozen zijn. Als we de gegevens van het INE als betrouwbaar beschouwen, zijn er in Spanje 22 werklozen per vacature, maar er is een grote ongelijkheid tussen autonome regio’s. Bijvoorbeeld, in Castilla en León zijn er acht werklozen per onvervulde functie, terwijl er in Extremadura 63 worden geregistreerd.