MADRID – Na veel discussies en onderhandelingen hebben Spanje en Portugal met de Europese Commissie een akkoord kunnen bereiken over de limiet van de gasprijs in beide Iberische landen. Dat akkoord komt precies een maand nadat de Europese Commissie Spanje en Portugal als uitzonderlijk is gaan zien op de energiemarkt, iets wat men na het akkoord op 26 maart de ‘Iberische uitzondering’ (excepción ibérica) noemt.
Op 26 maart 2022 lukte het de Spaanse premier Pedro Sánchez samen met zijn Portugese collega Antonio Costa om de Europese Commissie zover te krijgen om beide landen als uitzonderlijk te zien op de energiemarkt. Spanje en Portugal krijgen sindsdien een speciale behandeling waardoor ze uitzonderlijke maatregelen kunnen nemen om de prijs van gas voor de productie van elektriciteit te verlagen met als gevolg dat de elektriciteitsprijzen vanzelf ook naar beneden gaan.
Spanje en Portugal stuurden daarna gezamenlijk een voorstel naar de Europese Commissie die altijd het laatste woord heeft. In dat voorstel stond een limiet op de gasprijs van 30 euro per MWh (megawattuur) maar dat werd al snel afgewezen waarna er gesproken werd over een limiet van 50 euro per MWh. Uiteindelijk hebben beide landen met de Europese Commissie een akkoord weten te bereiken over de nieuwe limiet op de gasprijs.
Dit limiet is nu vastgesteld op 40 euro per MWh voor een periode van 12 maanden waarin de gasprijs-limiet langzaam verhoogd wordt naar maximaal 50 euro per MWh. Op het moment van het akkoord ligt de gasprijs op circa 93 euro per MWh terwijl dit in maart nog circa 123 euro per MWh was, het hoogste ooit.
Met deze nieuwe limiet moeten de gasprijzen en daarna ook de elektriciteitsprijzen naar beneden gaan. Dat gebeurt niet meteen en zal geleidelijk vanaf mei te merken zijn bij de Spaanse huishoudens, ondernemers en bedrijven, zo meldt de Spaanse Minister Teresa Ribera van Ecologische transitie.
Uitzonderingspositite
Spanje en Portugal (inclusief Andorra) vormen samen het Iberische Schiereiland, een stukje Zuid-Europa dat door de Pyreneeën bergen afgescheiden is van de rest van Europa en voor de rest aan drie kanten wordt omringd door zeeën. Spanje en Portugal worden ook wel omschreven als een ‘eiland’ voor wat betreft de energievoorziening die hoofdzakelijk uit Algerije en de Verenigde Staten en over zee komt waarbij er praktisch geen energie zoals elektriciteit en gas uit Noord-Europa komt omdat er praktisch geen verbindingen zijn over land.
In tegenstelling tot andere EU-landen heeft Spanje praktisch geen Russisch gas wat slechts 2,8% is en slechts 4% van de elektriciteit komt via Frankrijk Spanje binnen. Maar de hoge energieprijzen als gevolg van de Oekraïne-oorlog zorgen er wel voor dat de energieprijzen in Spanje net zoals in andere EU-landen stijgen terwijl dat niet zo zou moeten zijn. Daarom meldde de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen eind maart ook dat Spanje en Portugal een speciale behandeling hebben gekregen, gezien hun specifieke situatie. De twee landen hebben een energiemix die voornamelijk bestaat uit hernieuwbare energiebronnen en met zeer weinig verbindingen met de Europese markt.