Spanje heeft op zaterdag de rol van voorzitter van de Raad van de Europese Unie op zich genomen. Van 1 juli tot en met 31 december 2023 zal het de EU-lidstaat zijn die de discussies tussen de 27 voorzit om de agenda voor de volgende zes maanden te bevorderen. Het is de vijfde keer dat Spanje deze rol op zich neemt, want Spanje vervulde deze functie eerder van januari tot juni 1989 en herhaalde dit in 1995, 2002 en 2010. De huidige Spaanse premier Pedro Sánchez is het voorzitterschap begonnen met een reis naar Oekraïne.
Wat is het voorzitterschap van de Raad? De Raad (of de Raad van de EU) bestaat uit de ministers van de 27 EU-landen, verdeeld in hun respectievelijke portefeuilles. De Europese Raad omvat de staatshoofden en regeringsleiders, en moet ook onderscheiden worden van de Raad van Europa, die direct geen instelling van de Europese Unie is. Het voorzitterschap van de Raad is echter een land-voorzitterschap, ongeacht de zittende regering. Dit is vooral relevant omdat Spanje algemene verkiezingen houdt op 23 juli. Er is dus een kans dat het voorzitterschap begint met de huidige regering en eindigt met een andere regering(en ook een andere politieke kleur, van progressief links naar conservatief rechts).
Wat is de rol van Spanje in deze zes maanden? Spanje neemt in wezen een rol van scheidsrechter op zich. Het heeft twee fundamentele taken, namelijk het plannen en voorzitten van de sessies van de Raad en de vergaderingen van de voorbereidende organen, en ook het vertegenwoordigen van de Raad in de relaties met andere EU-instellingen. Het idee is om een agenda van hervormingen, initiatieven en voorstellen die op middellange en lange termijn geldig kunnen zijn, voort te zetten.
Vijfde keer
Het voorzitterschap van de EU-Raad rouleert momenteel elke 13,5 jaar tussen de 27 lidstaten, wat betekent dat Spanje deze rol pas in 2037 opnieuw zal vervullen. Deze termijn kan echter verlengd worden als er in de nabije toekomst nieuwe landen toetreden. Dit is de vijfde keer dat Spanje het voorzitterschap van de Raad van de EU inneemt sinds het land, samen met Portugal, in 1986 toetrad tot de toenmalige tien landen tellende EU. De eerste keer was in 1989, slechts drie jaar na hun toetreding, gevolgd door 2002 en de recentste keer was in 2010.