Op de stranden en in de zee voor onder andere de El Perellonet, El Saler, La Garrofera en el Cabanyal stranden in Valencia zijn diverse dode en levende Portugese oorlogsschip kwallen gevonden en werden de rode en speciale kwallen-vlag opgehangen. Het gaat voorlopig nog om vijf exemplaren, maar er worden er meer verwacht en waarschijnlijk ook op meer stranden in de Valencia regio. Maar, moeten we bang zijn voor deze kwallen?

Elke keer als er in de Spaanse kranten melding gedaan wordt van de aanwezigheid van deze kwallen doen we daar ook melding van, speciaal als het gaat om gebieden waar veel toeristen komen. Nu hoeven deze toeristen niet meteen in paniek te raken vanwege deze kwallen want ondanks dat de Portugese oorlogsschip kwallen gevaarlijk kunnen zijn, zijn ze nauwelijks dodelijk en experts vragen om kalmte, ook omdat ze binnenkort vanzelf zullen verdwijnen.

Gemeenten en strandwachten nemen echter liever geen risico en als er één ‘carabela portuguesa’ ergens gezien wordt, wordt het zwemmen meteen verboden en wordt de rode (kwallen) vlag uitgehangen. Maar wat weten we eigenlijk over de zogenaamde valse kwallen en waarom hoeven we niet zo bang te zijn of in paniek te raken.

Is het een kwal?

Er wordt over het algemeen en waarschijnlijk gemakshalve gesproken van een kwal (medusa) omdat dit makkelijker is. Maar het Portugees oorlogsschip is eigenlijk geen kwal maar een complexe kolonie van honderden poliepen die samen de physalia physalis vormen.

De ‘carabela portuguesa’ of Portugees oorlogsschip is in principe makkelijk te herkennen vanwege de fluorescerende violette kleur en het ongeveer 30 cm lange lichaam wat gevuld is met gas waardoor de (valse) kwal op de wateroppervlakte drijft en zichzelf voortbeweegt, dit in tegenstelling tot andere kwallensoorten die onder het wateroppervlak drijven/zwemmen.

Is het gif dodelijk?

Volgens experts klopt het dat er weleens iemand is overleden na een close-encounter met een Portugees oorlogsschip, maar over het algemeen overlijden slachtoffers niet zo snel. Een steek van deze kwal is echter wel zeer pijnlijk met een stekende pijn, spierpijn, hoofdpijn, duizeligheid en shock als symptomen.

Een gewone aanraking levert meestal een klein aantal steken op. De pijn na een steek kan leiden tot een hartstilstand bij vooral oudere mensen en kinderen. Iemand kan dus komen te overlijden, maar niet door het gif maar door een hartstilstand.

Bijten kwallen?

Men spreekt weliswaar over een kwallenbeet, maar kwallen bijten niet maar steken met hun tentakels. De tentakels van kwallen bevatten netelcellen met gif. Tijdens een kwallenbeet wordt dit gif in de huid van de mens gespoten. In de meeste gevallen is een kwallenbeet niet ernstig maar een beet/steek van een ‘carabela portuguesa’ is pijnlijker en dus ook gevaarlijker dan die van andere kwallen.

Hoe lang zijn de tentakels?

Het bovenste deel van deze kwal, dat deel wat op het water drijft, ziet er mooi uit met de violette kleur maar wat er onder het water zit is gevaarlijk. De Portugese oorlogsschip kwallen kunnen tentakels hebben tot wel 50 meter lang maar de meeste tentakels zijn slechts enkele meters lang met een maximum van 20 meter.

Deze tentakels hebben een hoge concentratie nematocysten waardoor het steken bij de mens veel pijn doet en een neurologische shock met bijeffecten kan veroorzaken, soms dus zelfs met de dood tot gevolg. De tentakels dienen echter niet om mensen aan te vallen, maar om vissen te verlammen met hun beet. De lange tentakels kunnen echter ook gevaarlijk zijn voor de mensen als ze erin verstrikt raken en zo kunnen verdrinken.