Catalonië bevindt zich sinds donderdag 1 februari officieel in een noodsituatie vanwege droogte. Meer dan drie opeenvolgende jaren met een tekort aan regenval hebben de reservoirs leeggezogen tot een punt waarop de regionale overheid heeft moeten aankondigen dat meer dan 200 gemeenten, waaronder het hele grootstedelijk gebied van Barcelona, in de noodfase terechtkomen vanwege het gebrek aan watervoorraden. Dit heeft ook direct gevolgen voor het toerisme omdat hotels hun zwembaden niet mogen vullen en de stranddouches afgesloten worden in het aangekondigde driefasenplan.

De Catalaanse regionale overheid Generalitat de Catalunya probeerde al sinds de herfst 2023 dit scenario te voorkomen, het meest extreme binnen het droogteplan, maar de stuwmeren van het rivierensysteem Ter en Llobregat zitten nu al onder de 16% van hun capaciteit, de drempel die is vastgesteld voor de noodsituatie. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat ze onder de 100 kubieke hectometer dalen.

De Generalitat heeft tegelijkertijd met de aankondiging van de extreme fase van het droogteplan verzekerd dat er voorlopig geen vermindering van de watertoevoer naar de inwoners van de regio zal zijn. Noch zullen er watertankers aanmeren in de havens van Barcelona en Tarragona, de oplossing die werd toegepast tijdens voorgaande droogtes. Ook zal er geen overdracht van water uit de Ebro-rivier worden geëist. De regionale overheid is van mening dat deze maatregelen op korte termijn niet nodig zijn, maar heeft aangegeven dat ze niet uitgesloten zijn als de droogte zich verder uitbreidt.

De beperking zal zich voorlopig richten op het beperken van het gebruik van water voor industrieel en landbouwgebruik, maar ook op het nagenoeg elimineren van recreatief gebruik. Er zijn drie fasen voor wat betreft het waterverbruik ingesteld.

Fase I (huidige fase)

In deze eerste fase is de watertoewijzing teruggebracht tot 200 liter per persoon per dag, inclusief economische en commerciële activiteiten. Het wassen van voertuigen van welke aard dan ook is verboden, behalve in gespecialiseerde wasstraten. In die gevallen moet het wassen gebeuren met gerecycleerd water. Wat betreft het schoonmaken van straten en stadsmeubilair, is het verboden dit te doen met drinkwater. Vanaf nu mogen omgevingen van gemeenten alleen nog schoongemaakt worden in geval van ongevallen, brand, of wanneer er een gezondheids- of verkeersrisico bestaat.

Het besproeien van openbare en particuliere tuinen en groenvoorzieningen is verboden. Alleen het overleven van stadsbomen en openbare botanische tuinen is toegestaan. Dit soort besproeiing moet gebeuren met gerecycled water of grondwater, bij voorkeur ’s nachts of ’s ochtends vroeg. Wat betreft grasvelden bij sportterreinen, alleen velden die gebruikt worden voor federatiesport mogen besproeid worden.

Fase II (verwacht in de lente)

In fase II zullen naar verwachting aanvullende beperkingen worden ingesteld voor de landbouwsector om het waterverbruik verder terug te dringen. Dit kan onder meer inhouden dat het verboden wordt om nieuwe gewassen te planten die veel water vereisen, zoals maïs. Ook het verbod op besproeiing kan worden uitgebreid naar meer landbouwgewassen.

Voor industriële bedrijven kan het waterverbruik verder aan banden worden gelegd. Bedrijven die niet essentieel zijn, kunnen worden verplicht om de productie tijdelijk stil te leggen om water te besparen. Essentiële sectoren zoals energie, chemie en voedingsmiddelen zullen waarschijnlijk met minder strenge beperkingen te maken krijgen, maar moeten niettemin het verbruik tot een minimum beperken.

Fase III (meest restrictieve fase)

Als fase III wordt bereikt, zullen huishoudens vermoedelijk worden beperkt tot minder dan 100 liter water per persoon per dag. Het gebruik van drinkwater voor activiteiten als auto’s wassen, tuinen sproeien en zwembaden vullen zal hoogstwaarschijnlijk volledig verboden zijn. De sancties en boetes voor overtredingen zullen strenger worden.

De toerismesector zal waarschijnlijk zware klappen krijgen in fase III. Hotels en andere logiesverstrekkers kunnen worden gedwongen om gasten te weigeren om het waterverbruik omlaag te brengen. Toeristische attracties die veel water gebruiken, zoals waterparken en golfbanen, kunnen tijdelijk moeten sluiten. Dit zal de economie van Catalonië raken.

Staat van de stuwmeren

Het Ter-reservoir is nu op 10,6% van zijn capaciteit, het slechtste record in de geschiedenis. Het Llobregat-reservoir overschrijdt nauwelijks 18%. In totaal hebben de stuwmeren in Catalonië een opslagcapaciteit van 948 miljard liter water. Op dit moment zitten ze met nauwelijks 151.000 miljoen liter, aanzienlijk onder het minimum dat regeringsdeskundigen hebben vastgesteld om de spoedfase in gang te zetten.