GIRONA – Kastelen zijn gigantische steenachtige vestigingswerken die je terugbrengen in de tijd. Helaas behouden de kastelen vaak hun originele vorm niet, maar maken ze juist enorme veranderingen door om zich aan te passen aan de wensen van het moment. Het is niet hetzelfde om te dienen als verdedigingswerk of om te dienen al huis van de leenheer. Het Museo Etnológico del Montseny (etnologisch museum Van Montseny) in Arbúcles (Girona) heeft de laatste technologie weten te combineren met de archeologische studies om de drie vestigingswerken die kasteel Montsoriu omringt te redden. 

De drie gebouwen van het Montsoriu kasteel waren in de stijl van de Russische matroesjkas opgebouwd. Het gaat om meer dan vierhonderd jaar die de experts teruggehaald hebben. Binnenkort zal het te zien zijn door middel van virtual reality.

Het indrukwekkende gebouw wordt gerekend onder de mooiste van Catalonië en staat op de grens van de gemeenten Arbúcies en Santa Feliu de Buixalleu op 649 meter hoogte. De strategische locatie was voornamelijk om zicht te hebben op het gebied dat zich uitstrekt vanaf de Middellandse zee tot de lager gelegen gedeelten van Montseny en Les Guilleries in de provincies van Girona en Barcelona.

Hoewel de eerste stenen resten van het gebouw gedateerd kunnen worden in de tweede helft van de tiende eeuw, vermeldt de oudste bron het kasteel al in 1002. Van de stenen bouwsels uit die tijd is helaas weinig terug te vinden, behalve bij de toren van Homenaje (eerbetoon), resten van de kapel, een bassin en sommige muren.

Rond het jaar 1200 werd het complex uitgebreid met een tweede ommuurde ruimte of paradeplein, de toren van de heksen en een extra behuizing aan de buitenkant, die een toren en een kasteelgracht bevat. Dit alles was een onneembaar gebied van 650 meter dat beschreven werd door kroniekschrijver Bernat Desclot in 1285 als ‘één van de mooiste en nobelste ter wereld’.

De laatste grote transformatie van het kasteel vond plaats tussen 1347 en 1348. Montsoriu werd verbouwd tot een mengelmoes van een Gotisch kasteel en een Spaans paleis, zetel van de machtige burggraven van  Cabrera. De opdrachtgever was Bernat II (1298-1364), grootadmiraal en raadslid van koning Pedro El ceremonioso (de ceremoniële). 

In die tijd werd een derde behuizing gebouwd, waarmee het huidige uiterlijk gerealiseerd werd met vier bijna concentrische lijnen van muren. Het was één van de machtigste kastelen in Europa geworden en er kon een belegering van bijna twee jaar doorstaan worden.

Om het 3D model te maken, hebben de archeologen van het museum en de 3D specialisten van Stoa, geleid door het bedrijf Digivision, technieken van fotogrammetrie gebruikt en ze hebben digitaal duizenden foto’s van de huidige structuur toegevoegd. Daarmee is het digitale model gemaakt waarbij duizenden lijnen en punten getekend konden worden om de delen te voltooien die niet meer bestaan. Op die manier werden op digitale wijze beelden van het kasteel gemaakt die overeenkomen met de drie versies van het kasteel: in het jaar 1000, de laat romaanse versie en de laatste versie – de gotisch kasteel en paleisversie. 

Daarnaast kon ook de inrichting deels weergegeven worden, zoals de keuken, de binnenplaats of de kapel. ‘Als we de archeologische data analyseren, een onderzoekend werk verrichten en verbeeldingen en architectonische elementen bekijken, komen we tot de details die we nu laten zien en die een realistische benadering geven van hoe het grote middeleeuwse monument eruit zag, alsof het om een filmscène gaat’, laat het museum weten. 

Het recent geopende centrum voor interpretatie ‘Espacio Cabrera’, een gebouw van 600 vierkante meter in Arbúcies en geïntegreerd in het etnologisch museum van Montseny, zijn workshops te doen en is er een ruimte met verschillende projecties ingericht om de historie en de evolutie van het gebouw te leren kennen. ‘Het is één van de grote Europese kastelen. 

Er zijn maar weinig plekken zoals Montsoriu waar men de evolutie en de geest van deze burchten kan leren kennen. Bijzonder zijn het spectaculaire grondgebied en de kamers voor nobelen, slaapkamers, keukens, bodega (wijnkelder), bassins, silo’s, kapel en versterkte terrassen. Dit alles maakte het kasteel onneembaar’, voegt het museum nog toe. 

Daarnaast kan de bezoeker in de tijd reizen dankzij historische reconstructies met acteurs, virtuele modellen, digitale afbeeldingen en de film ‘Los Cabrera, El poder de una gran saga’ (De Cabrera’s, de kracht van een geweldige sage), die de architectonische evolutie van het kasteel, het grondgebied van de burggraven Cabrera en de geschiedenis van de machtige familie verbeeldt. 

Dit project is een eerste stap naar de ontwikkeling van de virtual reality en augmented reality, waarin het kasteel van Montsoriu in het metaverse weergegeven wordt. De ontwikkeling van deze technieken in het kasteel zelf zorgt ervoor dat het publiek zich dichter bij de geschiedenis voelt en gemakkelijk geënthousiasmeerd raakt.