MADRID – In 1974 trouwde Joaquina Cortés via het ritueel dat gebruikelijk is onder de Roma (In Spanje zijn dat gitanos en zigeuners). Ze was toen meerderjarig en bleef bij haar echtgenoot tot diens dood in 2014. Het koppel had vijf kinderen die allemaal in hetzelfde familieboekje ingeschreven stonden. Sinds de Spaanse staat de vrouw het weduwenpensioen ontzegde, steunde de Fundación Secretariado Gitano (Stichting Secretariaat van zigeuners) de vrouw in haar legale kruistocht tegen de officiële instanties.

Toen Joaquina in 1974 met haar echtgenoot in het huwelijksbootje stapte volgens het traditionele Roma ritueel was ze zich van geen kwaad bewust. Zowel zij als haar echtgenoot konden niet lezen en schrijven. Beiden waren ze er van overtuigd dat hun huwelijk officieel was. Joaquina verwachtte dan ook een weduwenpensioen, gezien haar overleden echtgenoot 28 jaar had bijgedragen aan de Spaanse sociale zekerheid. 

Toen Joaquina, die haar hele leven aan haar kinderen had gewijd, het pensioen wou aanvragen, kreeg ze te horen dat dit onmogelijk was. Zij en haar echtgenoot bleken niet officieel getrouwd te zijn. Via een bevriende advocaat vocht de vrouw het verdict van de staat aan. In het hooggerechtshof van Andalusië kreeg ze aanvankelijk zelfs gelijk. De rechter was van mening dat, gezien de situatie van de vrouw, het discriminatie zou zijn haar geen pensioen toe te kennen.

Na die beslissing stapte de dienst voor sociale zekerheid echter naar het hooggerechtshof, waar de beslissing ongedaan gemaakt werd. Joaquina werd opnieuw haar pensioen ontnomen. De advocaat van de vrouw nam daarop contact op met de Fundación Secretariado Gitano, die opkomt voor de rechten van de Roma-bevolking in Spanje. Hij vroeg de organisatie om hulp om de zaak voor het Europese gerechtshof voor mensenrechten in Straatsburg te brengen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg besloot uiteindelijk dat het wel degelijk om discriminatie ging. Het beschuldigde de Spaanse Staat van een ‘blind’ toepassen van de wet, zonder de persoonlijke omstandigheden van het koppel mee in rekening te brengen. Joaquina werd alsnog haar pensioen toegekend.