Sinds 8 juni 2009 wordt elk jaar op deze datum de Wereld Oceanen Dag gehouden, een initiatief van de Verenigde Naties om wereldwijd aandacht te vragen voor de klimaatverandering en de biosfeer. Maar de oceanen en zeeën zijn er steeds slechter aan toe en ook de zeeën die Spanje omringen worden steeds voller met plastic.

Spanje grenst in het westen met de Atlantische Oceaan, in het noorden met de Cantabrische Zee, in het oosten met de Middellandse Zee en in het zuiden met de Alboran Zee (tussen Tarifa en Cabo de Gata).

58% van de totale Spaanse bevolking woont in de kustgebieden wat ongeveer 23 miljoen inwoners zijn. De kustgebieden in Spanje komen overeen met de autonome regio’s Baskenland, Cantabrië en Asturië aan de Cantabrische Zee; Galicië aan de Cantabrische Zee en de Atlantische Oceaan; Catalonië, de Balearen, de Valencia regio, de Murcia regio, de autonome steden van Ceuta en Melilla aan de Middellandse Zee; Andalusië aan de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan en tenslotte de Canarische Eilanden in de Atlantische Oceaan.

Plastic

Elk jaar eindigt wereldwijd 8 miljoen ton (dat is 1.200 keer het gewicht van de Eiffeltoren) in de wereld oceanen en zeeën, dat kan vergeleken worden met een vrachtwagen plastic die elke minuut geleegd wordt in een zee. Omdat er zoveel plastic in zee verdwijnt ontstaan zogenaamde ‘eilanden van plastic’ of ‘plasticsoep’ waarvan de grootste in de Pacifische Oceaan te vinden is en bijna net zo groot is als Frankrijk, Duitsland en Spanje samen.

Maar hoe komt dat plastic in zee terecht? Ondanks dat veel mensen denken dat het plastic via schepen op zee in het water terecht komt, is dat slechts 20% van al het plastic. 80% komt gewoon vanaf land en bereikt het water door rivieren (denk aan de Ebro, Turia, Júcar of de Segura), regenwater maar ook door slecht en niet schoon afvalwater.

Een groot deel van het plastic dat in zee verdwijnt is niet te zien want dat zakt naar de bodem. En daar zit juist het probleem want Spanje is samen met Portugal het land met de diepste zeeën en hoogste onderzeese berggebieden waar het plastic zich ophoopt en het leven op de zeebodem bedreigt. Een ander deel van het plastic blijft op zee drijven en vormt de zogenaamde ‘eilanden van plastic’ of ‘plasticsoep’.

Volgens het onderzoek ‘España: Buceando entre plásticos’ van Oceana stroomt er elke dag 126 ton plastic in de zeeën die aan Spanje grenzen en is het land een van de grootste vervuilers van de Europese Unie. Naast dat 58% van de Spaanse bevolking in de Spaanse kustgebieden woont, trekken deze gebieden jaarlijks (in normale omstandigheden) ook nog eens miljoenen toeristen aan, vooral langs de Middellandse Zeekust.

Binnenzee

Het Wereld Natuur Fonds publiceerde in 2019 een rapport over de plasticsoep in de Middellandse Zee. De organisatie concludeert dat de concentratie aan microplastics vier keer zo groot is als de hoogste concentratie in de Stille Oceaan. Het plastic dat in de Middellandse Zee terecht komt, blijft voor altijd ‘gevangen’ met de binnenzee als fuik.    

In het rapport stelt men vast dat het meeste afvalplastic van Turkije en Spanje komt, gevolgd door Italië, Egypte en Frankrijk. In landen als Frankrijk, Spanje en Italië eindigt de helft van al het afval nog altijd op vuilnisbelten. Veel waait ook de zee in.  

Oplossingen

Oceana raadt het volgende aan om het plastic in zee drastisch te verminderen:

• Al het eenmalig gebruik plastic in bars, restaurants en overheidsgebouwen moet verdwijnen of in ieder geval verminderen met 50% in 2025 en 80% in 2030.
• Het gebruik van de enorm vervuilende vochtige doekjes moet eindigen en ook de plastic ringen van plastic flessen, verpakkingen etc. moet stoppen omdat dieren daarin verstrikt kunnen raken. Het loslaten van ballonnen moet verboden worden want wat omhoog gaat, komt ook weer ergens naar beneden.
• Spanje moet meer aan recyclebaar plastic gaan doen en zoveel mogelijk verpakkingsmateriaal gaan gebruiken dat hervulbaar is. Dat moet op zijn minst 70% worden in 2025 waarbij er ook wordt gesproken over een statiegeld formule, iets wat in Spanje amper bestaat.
• Het introduceren van een speciale belasting op plastic voor eenmalig gebruik wat niet medisch is. Met dat geld kan het plastic beter gescheiden en gerecycled worden en moet het gebruik ervan verminderen.
• Een protocol ontwikkelen om het plastic uit de rivieren en zeeën te halen, zodat het niet op de bodem van de zeeën terecht komt of blijft drijven op de zeeën.