MADRID – Heb je geen airco, geen ventilator en geen schaduw in de buurt dan kun je het al snel erg warm hebben in Spanje. Daar heeft men al eeuwenlang een oplossing voor, de zogenaamde waaier of in het Spaans ‘abanico’. Met deze kleurrijke en fantasievolle met de hand beweegbare waaiers kun je al snel wat tocht genereren waardoor je het wat minder warm zult hebben.
Waaiers of abanicos worden veel gebruikt door vrouwen in Spanje die het in de zomer warm hebben en met enkele handbewegingen een aangename koele lucht creëren. Daarnaast wordt de Spaanse waaier nog steeds veel gebruikt bij het flamenco dansen en is de abanico een vaak onmisbaar mode accessoire, vooral in het zuiden van Spanje.
De waaier bestaat uit losse fragmenten die verbonden zijn aan een zijde. De rest wordt bijeen gehouden door textiel of een ander materiaal dat geen wind doorlaat. Door de waaier te richten naar het gezicht, ontstaat er door beweging een tocht.
Er zijn vaste waaiers (abanico fijos) die bestaan uit een stok met een halfrond en flexibel materiaal bovenop. In Spanje zijn echter de inklapbare waaiers (abanicos plegables) meer in gebruik en te zien in het dagelijkse leven. De inklapbare waaiers zijn veel makkelijker mee te nemen en met een simpele handbeweging is de waaier zo open en klaar voor gebruik.
Mode
Een waaier wordt al eeuwenlang door dames gebruikt om zich onopvallend wat af te koelen. Veel vrouwen waren in het verleden ingesnoerd en droegen vele rokken en accessoires. Zij benutten een waaier tevens om discreet en elegant hun rijkdom te tonen. De waaier werd echter ook als communicatiemiddel gebruikt.
Ook nu nog is de waaier helemaal hot. Je hoeft in Spanje maar naar bijvoorbeeld een winkel als Ale Hop te gaan en je hebt daar de keuze uit tientallen kleurrijke waaiers die niet meer alleen door de oude dames worden gebruikt maar ook steeds meer door jongeren.
Geschiedenis in het kort
Velen menen dat de waaiers van oorsprong uit Spanje komen maar dat is niet waar. De waaiers bestaan al duizenden jaren en de oudste archeologische vondsten werden gedaan in Egypte, India en China.
Pas rond de 4e eeuw voor Christus werden de eerste exemplaren gezien in Europa maar dan wel in het oude Griekenland. Door kruistochten kwamen de waaiers uiteindelijk ook in Spanje terecht.
Pas in de 17e eeuw werden de opvouwbare waaiers veelvuldig gebruikt door vooral personen in hooggeplaatste kringen. In principe was de waaier bedoeld om verkoeling te geven en vliegen weg te wuiven maar die functies verdwenen snel toen de waaiers een modeaccessoire werden in Europa.
In de 18e eeuw werd de waaier zelfs een statussymbool en werden de waaiers door gespecialiseerde artiesten gemaakt waarna het ware kunstwerken werden en veel geld waard waren.