De ‘mapache’ of wasbeer is een invasieve soort op het Spaanse eiland Mallorca. De dieren zijn in 2006 geïntroduceerd vanuit een plaatselijke dierentuin en als huisdieren. Sindsdien heeft de populatie zich sterk uitgebreid. Een recent onderzoek toont aan dat de wasbeer zich heeft genaturaliseerd op het eiland. Dit artikel bespreekt de impact van de ‘mapache’ op Mallorca en de pogingen om de soort onder controle te krijgen.

Uit onderzoek van de Universitat de les Illes Balears blijkt dat de wasberenpopulatie op Mallorca is genaturaliseerd. Dit betekent dat de soort zich heeft gevestigd en de kritieke beginfase van vestiging heeft overleefd. Sinds de eerste waarneming van de ‘mapache’ in 2019 is de verhouding tussen de geslachten veranderd. Er zijn nu meer mannetjes dan toen het geval was. Ook is het percentage volwassen vrouwtjes dat zich voortplant sterk toegenomen. Dit wijst erop dat de wasberenpopulatie zich als invasieve soort heeft gevestigd, vergelijkbaar met gebieden als Japan.

In 2021 was 86% van de volwassen vrouwtjes die werden gevangen, lacterend of hadden gelacteerd. In 2019 was dit nog maar 40%. Dit wijst op een toename van de voortplanting. Ook de vondst van steeds kleinere dieren in het wild toont aan dat de ‘mapache’ zich voortplant op het eiland. De dieren verspreiden zich vanuit de oorspronkelijke leefgebieden.

De wasbeer is een alleseter en opportunistische soort die zich aanpast aan de lokaal beschikbare voedselbronnen. Hierdoor kan de wasbeer in competitie komen met inheemse diersoorten op Mallorca. Ook voedt de ‘mapache’ zich met eieren, amfibieën, ongewervelden, vruchten en groenten. Dit kan effect hebben op de inheemse flora en fauna. Verder zoekt de ‘mapache’ naar eten in het afval in stedelijke gebieden.

Door zijn brede dieet overlapt het menu van de ‘mapache’ met dat van inheemse roofdieren zoals de bunzing. Ook eet de wasbeer eieren en jongen van grondbroeders. Dit kan effect hebben op de populaties van inheemse diersoorten. De wasbeer concurreert ook om voedselbronnen als vruchten en afval.

‘Mapaches’ dragen parasieten en ziektes bij zich die risico’s vormen voor de volksgezondheid, landbouwhuisdieren en inheemse diersoorten. Zo kunnen wasberen bijvoorbeeld rabiës verspreiden. Wasberen op Mallorca dragen ook vaak afval zoals plastic en aluminiumfolie bij zich, wat wijst op foerageren in afval.

Beheer en controle

Sinds de ‘mapache’ op Mallorca is waargenomen, voert de lokale overheid campagnes om de soort onder controle te krijgen. Dit gebeurt in samenwerking met onderzoekers om de effectiviteit te evalueren.

Vanaf 2006 worden wasberen gemonitord en verwijderd op Mallorca. Dit is toegenomen vanaf 2014. In totaal zijn tussen 2006 en 2021 1068 dieren gevangen. Alle gevangen dieren worden onderzocht om informatie te verzamelen over de populatie.

De wasbeer mag niet meer worden gehouden als huisdier op Mallorca vanwege het risico op ontsnappingen en introductie in de natuur. Het vrijlaten van ‘mapaches’ is verboden bij wet. Ook wordt het publiek gewaarschuwd om wilde wasberen met rust te laten in verband met risico’s op beten en krabwonden.