MADRID – De internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN heeft haar jaarlijkse Rode Lijst gepresenteerd met daarop bedreigde diersoorten en planten die speciale aandacht moeten krijgen. Naast aandacht voor libellen en waterjuffers staat ook de Pyreneese desman op de lijst. Dit molachtige dier leeft in het noorden en noordwesten van Spanje, in Andorra, Portugal en in het zuiden van Frankrijk.
Bij het opstellen van de 2021 Red List heeft IUCN voor het eerst gekeken naar wat de invloed is van het verdwijnen van bossen en waterrijke gebieden als moerassen en rivierbekkens door landbouw en verstedelijking.
Daarbij vraagt de internationale natuurbeschermingsorganisatie extra aandacht voor het in onder andere Spanje levende Pyreneese desman. Het aantal Pyreneese desmans is de afgelopen tien jaar tijd met 50% afgenomen. Dat is vooral te danken aan het verleggen van rivierstromen, het bouwen van stuwdammen en waterreservoirs en het onttrekken van water voor de landbouw. Ook ontsnapte Amerikaanse nertsen en vervuiling kunnen een reden voor de achteruitgang zijn.
De Pyreneese desman behoort samen met de Russische desman tot de onderfamilie Desmaninae, de desmans. Deze groep onderscheidt zich van de andere mollen doordat zij niet ondergronds leven, maar in het water. Pyrenese desmans worden niet groot, zo’n 11 tot 15 centimeter lang en 50 tot 80 gram zwaar. Ze leven in koude, snelstromende bergstromen in de Pyreneeën, op een hoogte tussen de 65 en de 1200 meter.
Desmans zijn zeer goed aangepast in het leven in het water. Ze hebben een rond lichaam, met een zeer korte nek en een lange, beweeglijke snuit, waarmee ze hun prooi opsporen en de dieren hebben een goed ontwikkelde reukzin. De achterpoten zijn groot en volledig gewebd. Hierdoor kan hij in het water zich zeer snel voortbewegen. Hij heeft een lange, licht behaarde staart die zijdelings afgeplat is. Zijn voorpoten hebben zeer scherpe klauwen, waardoor hij houvast krijgt op glibberige oppervlakken. Zijn donkerbruine tot zwarte vacht verzorgt hij regelmatig. Net als bij vele andere waterdieren is de vacht op zijn buik lichter dan op zijn rug.
Zijn voedsel bestaat uit ongewervelden die hij in het water vindt, zoals de larven van steenvliegen en libellen, schaaldieren en wormen, die hij eet op het land. Soms eet hij ook vis. De desman eet dagelijks een hoeveelheid van 30 tot 50 procent van zijn lichaamsgewicht. Desmans bouwen een nest van droog gras en bladeren in de oever, in natuurlijke holen of bestaande holen van woelratten.
De Rode Lijst van Bedreigde Soorten van de International Union for Conservation of Nature, opgericht in 1964, is uitgegroeid tot ’s werelds meest uitgebreide informatiebron over de wereldwijde status van uitsterving risico’s van dier-, schimmel- en plantensoorten. De Rode Lijst van de IUCN is een kritische indicator voor de gezondheid van de biodiversiteit in de wereld.