Spanje heeft de laatste vijf jaar een lichte daling van 3,3% gezien in de wapenexport vergeleken met de voorgaande vijf jaar, ondanks de aanhoudende oorlog in Oekraïne. Dit blijkt uit schattingen van het Internationaal Instituut voor Vredesonderzoek in Stockholm (SIPRI) die maandag zijn gepubliceerd. Hoewel de Spaanse wapenexport daalde, behoudt Spanje met een aandeel van 2,7% van de totale wereldwijde wapenverkopen een stevige positie als de achtste grootste wapenexporteur ter wereld.

Volgens het SIPRI-rapport zijn Saoedi-Arabië (21%), Australië (20%) en Turkije (18%) de grootste afnemers geweest van Spaanse wapens in de periode 2019-2023. De daling van 3,3% in de Spaanse wapenexport weerspiegelt de algemene neerwaartse trend in de wereldwijde wapenhandel, die in dezelfde periode ook met 3,3% is gekrompen.

De daling in de Spaanse wapenverkoop staat in contrast met de stijging van de Europese wapeninvoer, die in de afgelopen vijf jaar bijna is verdubbeld als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Dit heeft geleid tot een toename van de vraag naar wapens in de regio.

De Verenigde Staten hebben hun dominantie op de wereldwijde wapenmarkt verder uitgebreid en controleren nu maar liefst 42% van de totale wapenverkopen. Frankrijk heeft voor het eerst Rusland voorbijgestreefd en is nu de tweede grootste wapenexporteur ter wereld. De Russische wapenverkopen zijn in de afgelopen vijf jaar gehalveerd.

Naast de VS en Frankrijk zijn er slechts twee andere landen in de top tien van wapenexporteurs die hun verkopen tussen 2019 en 2023 hebben zien stijgen: Italië (zesde, met een stijging van 86%) en Zuid-Korea (tiende, met een stijging van 12%). Andere grote spelers zoals China, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Israël hebben daarentegen allemaal een daling in hun wapenexport ervaren.

Nederland staat met een aandeel van 1,2% van de totale wereldwijde wapenverkopen op een twaalfde plaats terwijl de afgelopen vijf jaar de wapenverkoop met 46% daalde in Nederland. De grootste afnemers van Nederlandse wapens zijn Verenigde Staten (28%), Mexico (12%) en Pakistan (8,6%). België daarentegen staat met een aandeel van slechts 0,3% op een 22e plaats op de lijst met als belangrijkste afnemers Saoudi Arabië (38%), Canada (25%) en Pakistan (22%).

Europese wapeninvoer

De aanhoudende oorlog in Oekraïne heeft geleid tot een enorme toename van de Europese wapeninvoer, die in de afgelopen vijf jaar bijna is verdubbeld. Dit weerspiegelt de groeiende bezorgdheid over de veiligheid in de regio en de behoefte aan betere verdedigingsmiddelen.

De stijgende Europese vraag naar wapens heeft geleid tot een verschuiving in de wereldwijde wapenhandel, waarbij traditionele leveranciers als de VS en Frankrijk hun marktaandeel hebben zien groeien ten koste van landen als Rusland dat zwaar is getroffen door westerse sancties.

Het SIPRI-rapport onderstreept de voortdurende veranderingen in de mondiale wapenhandel, die worden gedreven door geopolitieke spanningen, conflicten en economische belangen. Terwijl sommige landen hun wapenverkopen hebben opgevoerd, zijn anderen achtergebleven.

Deze verschuivingen kunnen gevolgen hebben voor de regionale machtsevenwichten en de veiligheidssituatie in bepaalde regio’s. Landen die hun productie en wapenexport hebben opgeschroefd, kunnen zich in een sterkere onderhandelingspositie bevinden, terwijl landen die afhankelijk zijn van wapeninvoer kwetsbaarder kunnen zijn voor politieke druk of economische sancties.