Een interactieve kaart van de Europese Commissie heeft aangetoond dat er een ongelijke verdeling van de bevolking in Spanje is. Het grootste deel van de bevolking – 42 miljoen mensen ofwel 90% – woont op slechts 30% van het grondgebied, terwijl de resterende 10% meer dan 70% van het grondgebied beslaat. Toch heeft Spanje een hogere levensverwachting dan de Europese Unie. De kaart is samen met de nationale autoriteiten opgesteld om de huidige demografische uitdagingen van de EU-lidstaten te laten zien en de politieke antwoorden om deze aan te pakken.

Op basis van gegevens uit een enquête uit 2022 door de Commissie en het Comité voor Sociale Bescherming toont de cartografie aan dat de meeste EU-lidstaten te maken hebben met vergrijzing en een afname van de beroepsbevolking. Andere uitdagingen waarmee zij geconfronteerd worden zijn migratie en de duurzaamheid van sociale beschermings- en langdurige zorgsystemen.

Het kaartmateriaal is nu onderdeel van de Atlas van Demografie, een interactieve tool van de Europese Commissie die ontworpen is om burgers en belanghebbenden te helpen de demografische uitdagingen beter te begrijpen met behulp van gegevens. Voor Spanje zijn de voornaamste uitdagingen de bevolkingsafname (ontvolking van Spanje), de geleidelijke vergrijzing (samenhangend met de bevolkingsafname, omdat de meest ontvolkte regio’s ook de meest vergrijsde zijn) en de gevolgen van de tijdelijke bevolking (zowel internationaal als nationaal toerisme, als toerisme op het platteland).

Nederland

Wat zegt de Atlas van Demografie over Nederland? Diverse berekeningen over de omvang en samenstelling van de toekomstige bevolking tonen aan dat het aandeel van de bevolking met een migratieachtergrond toeneemt, het aandeel van ouderen toeneemt en de beroepsbevolking krimpt. Dit heeft gevolgen voor verschillende sectoren, zoals de arbeidsmarkt die al kampt met arbeidstekorten. De gevolgen zullen ook merkbaar zijn in de gezondheidszorg en op de woningmarkt, mede doordat ouderen steeds langer zelfstandig blijven wonen en de vraag naar zorg toeneemt. De onderlinge samenhang tussen ontwikkelingen in diverse sectoren maakt deze uitdagingen nog complexer.

België

En wat zegt het kaartmateriaal over België? De arbeidsparticipatie van jongeren, 55-plussers, mensen van buitenlandse afkomst en vrouwen moet verhoogd worden. Er is behoefte aan een verhoging van de productiviteit van de beroepsbevolking. De arbeidsparticipatie van personen tussen 15-64 jaar ligt onder het gemiddelde van de EU-15. Er is sprake van een lage integratie van werknemers met een migratieachtergrond op de arbeidsmarkt, vooral vrouwen. Er is een onevenredige verdeling van ouderschapsverantwoordelijkheden en er is behoefte aan toegang tot onderwijs. Daarnaast is er behoefte aan beleid om professionele carrières te verlengen. Gezondheid is ook een belangrijk aandachtspunt: 1 op de 3 mannen tussen de 25-54 jaar is niet actief op het werk vanwege ziekteverlof of arbeidsongeschiktheid. In Brussel-Hoofdstad is er sprake van een bijzondere situatie: er is een toename van de bevolkingsomvang met bijna 30% in de afgelopen 20 jaar en 35% van de inwoners heeft een buitenlandse nationaliteit. De verjonging van de bevolking door migratie heeft geleid tot een zeer dichtbevolkte regio, waardoor er behoefte is aan betere stadsplanning en landgebruik.