De olijfolieprijs is de afgelopen maanden flink gestegen, met een piek van 51% in november 2023 in vergelijking met een jaar eerder. Deze stijging werd voorafgegaan door een toename van 37% in augustus en 44% in september 2024. Hoewel de prijsstijging in december wat afzwakte tot 47%, blijft olijfolie 50% duurder dan een jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat.

De cijfers van Eurostat laten zien dat de olijfolieprijs in januari 2024 in alle EU-landen is gestegen in vergelijking met een jaar eerder. De grootste stijging vond plaats in Portugal (+69%), gevolgd door Griekenland (+67%) en Spanje (+63%). Aan de onderkant van de lijst zien we de kleinste prijsstijgingen in Roemenië (+13%), Ierland (+16%), Nederland (+18%) en ook België (+26%).

Deze grote verschillen tussen landen suggereren dat lokale omstandigheden, zoals oogstopbrengsten en belastingen, een rol spelen in de uiteindelijke consumentenprijs. Desalniettemin blijft de algemene trend duidelijk: olijfolie is veel duurder geworden in de hele EU.

Eén mogelijke verklaring voor de prijsstijging is de impact van klimaatverandering op de olijfolieproductie. Extreme weersomstandigheden, zoals droogte en hittegolven, kunnen de oogstopbrengsten sterk beïnvloeden. Bovendien kan klimaatverandering leiden tot verschuivingen in de gebieden die geschikt zijn voor teelt van olijfbomen.

Handelsconflicten en boycots kunnen ook leiden tot schaarste en dus hogere prijzen. Als belangrijke producenten of consumenten worden getroffen door sancties of boycots, kan dit de aanvoerlijnen verstoren en de vraag-aanbodverhoudingen veranderen.

Voor veel consumenten betekent deze prijsstijging dat ze moeten omschakelen naar goedkopere alternatieven, zoals zonnebloemolie of rijstolie. Dit kan leiden tot veranderingen in eetgewoonten en recepten. Sommigen kiezen er misschien voor om minder olijfolie te gebruiken en terug te vallen op andere vetten, zoals boter of margarine.

Aan de andere kant kunnen welgestelde consumenten ervoor kiezen om de hogere prijs voor olijfolie te blijven betalen. Dit kan leiden tot een tweedeling in de markt, waarbij olijfolie een luxeproduct wordt voor de hogere-inkomensgroepen.