Zaterdag 13 mei is Werelddag van trekvogels of in het Spaans ‘Día Mundial de las Aves Migratorias’ en in het Engels ‘World Migratory Bird Day’. Het is een dag waarop aandacht gevraagd wordt voor de trekvogels waarbij dit jaar in het teken staat van lichtvervuiling met als Spaanse slogan ‘Noches oscuras, migraciones seguras’ zo meldt SEOBirdLife.
De Werelddag van trekvogels is een initiatief van de Verenigde Naties (VN) en wordt elk jaar op de tweede zaterdag van mei (13 mei in 2023) en de tweede zaterdag van oktober (14 oktober in 2023) georganiseerd om aandacht te vragen voor trekvogels. Dit jaar vraagt men extra aandacht voor de lichtvervuiling en de problemen voor de trekvogels.
Volgens de VN neemt de lichtvervuiling elk jaar wereldwijd met 2 procent toe, maar het reële percentage kan veel hoger zijn. Meer dan 80 procent van de wereldbevolking leeft onder een verlichte hemel waarbij dat percentage bijna 99 procent is in Europa en Noord-Amerika.
Kunstlicht verandert de natuurlijke patronen van licht en duisternis in de ecosystemen en verandert de natuurlijke omgeving ingrijpend en heeft daardoor gevolgen voor wilde dieren. Daaronder ook veel soorten trekvogels die door het kunstlicht hun gedrag veranderen met betrekking tot migratie, het zoeken naar voedsel, de vocale communicatie, activiteiten en energieverbruik.
Trekvogels die ’s nachts reizen worden vooral blootgesteld aan lichten die hen aantrekken en desoriënteren, vooral wanneer er lage bewolking, mist of regen is en ze op lagere hoogten vliegen. Hierdoor zullen veel trekvogels ervoor kiezen rond de verlichte gebieden te cirkelen waardoor hun energiereserves opraken en dat ervoor zorgt dat ze botsen of gedesoriënteerd raken. Elk jaar draagt lichtvervuiling bij aan de dood van miljoenen vogels als gevolg van botsingen met gebouwen en andere constructies.
Spanje en lichtvervuiling
In september 2021 werden de onderzoeksgegevens van de Exeter University in Groot-Brittannië bekend gemaakt waaruit bleek dat Spanje samen met Italië bovenaan de lijst staat van Europese landen waar men het meeste hinder heeft van lichtvervuiling. Daarnaast is Spanje een van de landen waar de regering het meeste geld uitgeeft aan verlichting op straat en openbare gebouwen.
Lichtvervuiling is een vrij recent fenomeen. Het overvloedig verlichten van allerhande plaatsen veroorzaakt ecologische schade. Nachtverlichting, zoals verlichting van snelwegen en straten, gebouwen, objecten en assimilatieverlichting in de tuinbouw, kan daarnaast het biologische dag-en-nachtritme van mensen en dieren verstoren. Planten worden beïnvloed in hun groeiwijze en ook astronomische waarnemingen zoals sterren kijken worden erdoor bemoeilijkt. Madrid is daarnaast de stad waar de meeste lichtvervuiling van heel Europa plaats lijkt te vinden.
Spanje heeft de twijfelachtige eer om samen met Italië bovenaan de lijst te staan waar men het meeste last heeft van lichtvervuiling en waar de overheden het meeste geld per hoofd van de bevolking uitgeven aan de openbare verlichting. De steden en monumenten zijn in Spanje allemaal verlicht door energievretende lampen waarbij men wel moet aangeven dat er de laatste jaren steeds meer geïnvesteerd wordt in de zuinigere LED-lampen. Dat neemt echter niet weg dat er geen lichtvervuiling meer is aangezien de lampen naast straten, pleinen, snelwegen, parken en gebouwen ook de lucht erboven verlichten.