PALMA – Het is al jaren bekend dat de Balearen eilanden Mallorca, Ibiza, Formentera en in mindere mate Menorca last hebben van een slangenplaag. Het gaat niet om giftige slangen, maar wel om steeds meer slangen die op de vier eilanden voorkomen. Een groot deel van de slangen is naar de eilanden gekomen via boomstronken zoals van olijfbomen die veel als decoratie gebruikt worden. Daarom komt er een tijdelijk importverbod op dit soort ‘olivos’.

De regionale overheid van de Balearen heeft een importverbod aangekondigd voor olijf-, johannesbrood- en steeneiken met een stam van meer dan 40 centimeter in de periodes van leggen en uitkomen van slangeneieren. Als je in deze periode toch een boom wilt importeren moet je een speciale vergunning aanvragen en worden de te importeren bomen nauwkeurig onderzocht op de aanwezigheid van slangen en/of slangeneieren.

De periode waarin er geen beperkingen zijn, is beperkt tot iets meer dan vier maanden, van 1 april tot 15 juni en van 15 september tot 15 oktober. Voor de rest van het jaar is voorafgaand goedkeuring vereist. Kwekerijen, bedrijven en particuliere instellingen die deze soort sierbomen verkopen of verspreiden, moeten zich houden aan beperkingen tussen 1 april en 30 oktober om de biologische veiligheid van het milieu te waarborgen en preventieve maatregelen te nemen.

Aantal slangen

De meeste slangen werden in 2022 gevangen op de eilanden Ibiza met 2.710 exemplaren en Formentera met 664 exemplaren. Sinds 2016 is dat aantal zelfs gestegen naar 11.648 slangen, 7.411 op Ibiza en 4.237 op Formentera. Op Mallorca werden in 2022 in totaal 177 slangen gevangen waaronder 139 hoefijzer- en 38 groene slangen. Ober Menorca zijn geen cijfers bekend, maar is het aantal gevangen slangen veel lager dan op Mallorca.

Soorten slangen

De slangensoorten die het meeste te vinden zijn op de eilanden zijn de ‘culebra de escalera’ ofwel trapslang die tot 1.60 meter lang kan worden en de ‘serpiente de herradura’ ofwel hoefijzer-zweepslang, een soort die tot 2 meter lang kan worden. In beide gevallen gaat het om niet giftige slangen die liever vluchten dan aanvallen tenzij ze zich bedreigd voelen en dan behoorlijk van zich af kunnen bijten.

De slangen worden nadat ze gevangen zijn in de meeste gevallen gedood. Dit gebeurt omdat de slangen anders zijn dan op het vasteland van Spanje en eventueel het leven van die slangen en andere inheemse diersoorten in gevaar kunnen brengen. De slangen op Ibiza en Formentera zijn bijna allemaal op deze eilanden geboren.

Zeldzame hagedis

Het wordt als een ecologische en culturele ramp omschreven, het groot aantal geïntroduceerde slangen op Ibiza en Formentera dat de inheemse en iconische pityusenhagedissen opeet, de ‘lagartija balear’ en ‘lagartija pitiusa’ . De internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN heeft deze hagedis de beschermingsstatus ‘gevoelig’ toegewezen. Dat komt grotendeels niet door de mens maar door slangen. De proliferatie van slangen vormt een ernstige bedreiging voor de inheemse hagedissen die tegen het jaar 2030 zouden kunnen verdwijnen.