Spanje heeft zich de afgelopen jaren ontpopt tot een ware koploper op het gebied van hernieuwbare energie in Europa. Het land profiteert van zijn gunstige geografische ligging met veel zonuren en uitgestrekte gebieden met constante wind. Maar het is niet alleen de natuur die Spanje een voorsprong geeft; het land heeft ook een ambitieus beleid en een innovatieve industrie die deze natuurlijke voordelen optimaal benutten.

Een opmerkelijk feit is dat Spanje momenteel twee keer zoveel zonne-energiecapaciteit installeert als Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk samen. Deze explosieve groei is het resultaat van een combinatie van factoren: dalende kosten van zonnepanelen, gunstige regelgeving en groeiende publieke steun voor schone energie.

De Spaanse zonne-energiesector is bijzonder indrukwekkend. Het land herbergt enkele van de grootste zonneparken ter wereld, zoals het Núñez de Balboa-project in Extremadura, dat meer dan 1,4 miljoen zonnepanelen telt en genoeg elektriciteit produceert voor 250.000 mensen.

Maar het zijn niet alleen de megaprojecten die opvallen. Ook op kleinere schaal, zoals op daken van huizen en bedrijven, neemt de installatie van zonnepanelen een hoge vlucht. De Spaanse overheid heeft dit gestimuleerd door bureaucratische obstakels weg te nemen en zelfconsumptie aan te moedigen. Als gevolg hiervan zijn er steeds meer ‘prosumenten’ die hun eigen energie opwekken en het overschot terugleveren aan het net.

De dominantie in zonne-energie wordt verder versterkt door de aanwezigheid van toonaangevende onderzoeksinstituten en bedrijven die voortdurend innoveren. Ze werken aan de volgende generatie zonnecellen, experimenteren met nieuwe materialen en ontwikkelen slimme systemen voor energiebeheer.

Naast zonne-energie is Spanje ook een belangrijke speler op het gebied van windenergie. Het land staat in de top vijf van landen met de meeste geïnstalleerde windcapaciteit ter wereld. De Spaanse windmolenparken zijn te vinden van de heuvels van Navarra tot de vlaktes van Castilla-La Mancha, waar de molens van Cervantes’ Don Quichot plaats hebben gemaakt voor hun moderne tegenhangers.

Een opwindende nieuwe ontwikkeling is de focus op offshore windenergie. Hoewel de Spaanse kustwateren over het algemeen diep zijn, wat de installatie van traditionele, op de zeebodem gefundeerde turbines bemoeilijkt, ziet het land grote kansen in drijvende windturbines. Deze kunnen verder uit de kust worden geplaatst, waar de wind sterker en constanter is.

Verschillende pilotprojecten zijn al in ontwikkeling, en de verwachtingen zijn hooggespannen. Als deze technologie op grote schaal kan worden uitgerold, zou dit een enorme boost kunnen geven aan de Spaanse hernieuwbare energieproductie.

Met de groei van intermitterende energiebronnen zoals zon en wind wordt energieopslag steeds belangrijker. Spanje is zich hier terdege van bewust en investeert fors in opslagtechnologieën. Het land is een pionier op het gebied van geconcentreerde zonne-energie (CSP) met thermische opslag. Deze centrales gebruiken spiegels om zonlicht te concentreren en hiermee een vloeistof te verhitten. De opgeslagen warmte kan ook ‘s nachts worden gebruikt om stoom te genereren en turbines aan te drijven.

Maar Spanje kijkt verder dan alleen opslag. Het land is hard bezig met de ontwikkeling van slimme elektriciteitsnetwerken of ‘smart grids’. Deze netwerken gebruiken geavanceerde sensoren en communicatietechnologieën om realtime-informatie te verzamelen over zowel productie als verbruik. Dit maakt een veel efficiënter beheer van de energiestromen mogelijk.

Bovendien faciliteren smart grids de integratie van elektrische voertuigen in het energiesysteem. In de toekomst kunnen miljoenen elektrische auto’s fungeren als een gigantische, gedistribueerde batterij die het net helpt stabiliseren.