Redenen waarom Catalanen niet meer bij Spanje willen horen en beter af zijn met een eigen Republiek

Oeps ... foto ontbreekt!

Redenen waarom Catalanen niet meer bij Spanje willen horen en beter af zijn met een eigen Republiek

Dit artikel is 7 jaar oud en kan dus niet meer actueel zijn.

BARCELONA – Het hele afschedingsproces en de politieke spanningen tussen de Catalaanse regionale regering en de centrale regering in Madrid lijkt voor veel buitenstaanders een kinderlijke aangelegenheid en niet iets van deze tijd. Toch is het voor veel Catalanen serieus en zijn ze ervan overtuigd dat men beter af is los van Spanje en als eigen Catalaanse Republiek. Het zijn vaak redenen die moeilijk te begrijpen zijn voor niet Catalanen maar het gaat in essentie om: cultuur, taal, geld en politieke bemoeienis.

Catalonië is 32.000 km2 groot (bijna net zo groot als Nederland), grenst aan Frankrijk, Andorra, Aragón en de Comunidad Valenciana en telt ongeveer 7,5 miljoen inwoners die verdeeld over de regio in 949 gemeenten wonen. SInds 1978, drie jaar na de dood van Generaal Franco die geen liefde had voor Catalonië, werd in de Grondwet besloten Spanje onder te verdelen in 17 autonome deelstaten waarbij alle deelstaten een eigen regionaal parlement en regering zouden krijgen die aangevoerd worden door een regionale premier, op dit moment is dat in Catalonië Carles Puigdemont nadat zijn voorganger Artur Mas (noodgedwongen) op stapte.

Het “estatuto de Autonomía” is voor elke deelstaat de belangrijkste basis voor het regeren van een autonome regio. Hierin staat o.a. wat de hoofdstad is, wat de officiële taal is die er gesproken wordt en waar de grenzen van de regio liggen. De autonome overheden mogen veel (maar niet alles) zelf regelen zoals het onderwijs, de gezondheid, milieu, toerisme en vele andere zaken. De centrale regering is verantwoordelijk voor de economische zaken zoals het innen van belastingen en de relaties met het buitenland. In geen enkel geval mogen de regionale wetten binnen een autonome deelstaat in strijd zijn of boven die van de Spaanse grondwet staan.

Redenen: geschiedenis

Het Catalaanse volk heeft altijd al aangegeven dat ze op democratische wijze het “land” of regio willen regeren om de beste gezondheidszorg, sociale stelsel, onderwijs en infrastructuur te garanderen voor alle inwoners in Catalonië. Catalonië is van oudsher een van de regio’s of landen waar de aanwezigheid van een eigen parlement teruggaat naar de middeleeuwen. Door de eeuwen heen heeft het Catalaanse volk echter flink geleden onder de onderdrukking vanuit andere landen en andere regio’s binnen het nu huidige Spanje waarbij de cultuur, gebruiken, tradities en de taal vaak verboden waren. De laatste keer dat dit gebeurde was tijdens de regeerperiode van de dictator Franco, een periode die bij veel Catalanen nog vers in het geheugen zit en eigenlijk nog niet eens zo lang geleden (in 1975) eindigde. Veel Catalanen hebben zich nooit echt Spanjaard gevonden en vinden het zelfs vervelend en beledigend dat in hun paspoort en rijbewijs staat dat ze Spaans zijn.

Redenen: cultuur en taal

Een andere reden waarom veel Catalanen zich niet “Spaans” voelen is de verschilende cultuur, tradities en gewoontes in Catalonië. Volgens velen hebben deze niets maar dan ook helemaal niets met de rest van Spanje te maken maar dit argument wordt door vele bestreden omdat eigenlijk alle deelstaten in Spanje een eigen cultuur, gebruiken en tradities hebben. Catalonië heeft echter wel iets wat veel andere regio’s niet hebben: een eigen taal, het Catalaans. Dit is de voertaal in Catalonië en op school wordt in deze taal les gegeven, in de officiële instellingen wordt het Catalaans gesproken etc. Het Spaans of Castiliaans is de tweede taal die gesproken wordt in Catalonië en daar hebben de meeste Catalanen ook geen probleem mee, zolang het Catalaans maar het belangrijkste blijft. Ongeveer 47,6% van de Catalanen spreekt het Catalaans regelmatig waarbij ongeveer 12% tweetalig is, maar deze cijfers kunnen anders zijn (is niet helemaal duidelijk).

Veel Catalanen zijn echter van mening dat de centrale regering (met name de conservatieve Partido Popular maar ook in mindere mate de socialistische PSOE) de Catalaanse taal wil onderdrukken en het gebruik daarvan wil minderen. Zo werd enkele jaren geleden de zogenaamde “Ley Wert” aangenomen (genoemd naar de inmiddels ex minister voor onderwijs Wert) waarna het verplicht is geworden om 25% in het Spaans les te geven. Dat is niet de eerste keer dat de PP probeerde het gebruik van het Catalaans te onderdrukken want dat gebeurde ook al net na het herstel van de democratie waarbij alle politieke partijen op de PP na het gebruik van het Catalaans in het regionale onderwijs goedkeurden. Het lesgeven alleen in het Catalaans kan als een handicap gezien worden maar gedurende de laatste 35 jaar is bewezen dat de schoolkinderen net zo goed afstuderen dan in andere Spaanssprekende regio’s.

Redenen: economie en geld

Voor de Catalaanse politici spelen de eerder gemelde redenen waarschijnlijk een belangrijke rol maar nog belangrijker is het feit dat de Catalaanse politici en bevolking vinden dat ze door Madrid beroofd worden. Catalonië is de rijkste autonome deelstaat van Spanje met in 2015 een Bruto Binnenlands Product (in het Spaans PIB) van 204,6 miljard euro, ongeveer 1 miljard meer dan de Comunidad de Madrid met 203,6 miljard euro. Catalonië is net zoals Madrid ongeveer goed voor 20% van de totale bbp van het land. Het probleem voor Catalonië is echter dat de rijkste regio van het land ook het meeste moet betalen aan de centrale regering in Madrid maar niet genoeg terugkrijgt omdat een groot deel van dat geld naar de armere deelstaten in Spanje gaat. Dat vindt Catalonië niet eerlijk en ondanks alle politieke pogingen om dat deel hoger te laten worden is dat steeds mislukt door de muur van de PP. De economische crisis tussen met name 2008 en 2012 heeft veel schade aangericht in Catalonië omdat er nog minder geld terugkwam naar Catalonië, de werkloosheid omhoog ging en dat volgens Catalonië allemaal de schuld is van de slechte economische politiek van de centrale regering in Madrid.

De Catalanen geloven meer in een eigen economisch beleid en willen alle inkomsten ook graag binnen hun eigen deelstaat of wellicht in de toekomst hun eigen Catalaanse Republiek behouden. Door geen geld meer te betalen zal Catalonië volgens de politici meer dan genoeg geld hebben om alles zelf te betalen. Speciaal daarvoor werd er een Catalaanse belastingdienst opgericht zodat in de toekomst alle belastingen daar betaald gaan worden. Ook omtrent het economische deel van de afscheiding van Spanje zijn veel discussies ontstaan omdat Catalonië op dit moment niet genoeg geld heeft om de torenhoge schuld af te betalen. In het eerste trimester van 2017 had Catalonië een schuld van 75,4 miljard euro (35,2% van het Catalaanse bbp) waarmee de regio de hoogste schuld van heel Spanje heeft. Men is echter van mening dat Catalonië als eigen land deze schuld kan aflossen en daarnaast in de toekomst veel minder schulden zal hebben omdat ze veel hogere inkomsten zullen hebben omdat ze niets meer hoeven af te dragen aan Madrid.

Redenen: politieke onderdrukking

De Catalanen vinden ook dat ze slecht behandeld worden door de Spaanse politiek en politici uit Madrid. Catalonië betaald het meeste aan de centrale regering maar krijgt daarvan het minste terug waardoor op dit moment Catalonië de schulden niet kan betalen. De Spaanse centrale regering is dan zo lief om geld te lenen aan Catalonië maar daar wel een enorme rente op te vragen terwijl Catalonië keer op keer vele miljarden moet afstaan aan Madrid. Daarnaast hebben de Catalanen het gevoel dat de politici (met name de PP) er van alles aan doet om het de Catalaanse politici zo moeilijk mogelijk te maken. Zo zegt men in Catalonië dat ze er van alles aan hebben gedaan om met Madrid te onderhandelen over een betere verdeling van betalingen aan de regio en ook over de mogelijkheden van een referendum. Keer op keer wil de PP niet rond de tafel gaan zitten waardoor de Catalanen keer op keer meer afkeer krijgen van Madrid. Dat bleek ook wel met het nieuwe autonome Estatut in 2010 (welke door een Catalaans referendum werd aangenomen door de bevolking) wat door de PP naar het Grondwettelijk Hof werd gebracht en later nietig werd verklaard. Dat was voor veel Catalanen de druppel die de emmer liet overlopen waardoor er een nog grotere afkeer tegen Madrid ontstond.

Al met al zijn er voor de Catalanen genoeg redenen om niet meer verder te willen gaan met Spanje en gelooft men er in dat Catalonië beter af is zonder de Spaanse bemoeienis. Buiten de vraag of dat ook daadwerkelijk genoeg zal zijn om een eigen land “te beginnen” is de keuze voor veel Catalanen al gemaakt. Voor een groot deel van de inwoners van Catalonië is een referendum de meest logische en democratische stap waaruit moet blijken wat het merendeel van de bevolking wil, Si of No. Anderen willen liever gewoon zo doorgaan zoals het nu is, zowel bij Spanje horen alsook Catalaans zijn. Deze tegenstanders van een referendum willen wel op de een of andere manier dat er nieuwe maatregelen komen zodat Catalonië meer van hun eigen geld kunnen behouden en zelf meer beslissingen kunnen nemen.

Ongetwijfeld hebben we veel beweegredenen van de Catalanen om onafhankelijkheid te willen niet behandeld in de bovenstaande tekst maar hopelijk hebben de mensen van buiten Catalonië nu een betere blik op de redenen waarom veel Catalanen af willen van de bemoeienissen en politieke onderdrukking van Spanje. In grote aantallen schreeuwt men dan ook geef ons een kans, laat ons tijdens een legaal referendum stemmen en laat ons onze eigen toekomst bepalen.

Ga naar de inhoud