Elk jaar op 17 juni staat men stil bij de ‘Werelddag tegen Woestijnvorming en Droogte’ of in het Engels ‘The World Day to Combat Desertification and Drought’, een initiatief van de Verenigde Naties. En 2023 lijkt het ‘perfecte’ jaar te zijn om in het bijna 30-jarige bestaan van deze dag (sinds 1994) in Spanje stil te staan bij de enorme droogte in het land en de woestijnvorming in sommige delen van Spanje.
De ‘Werelddag tegen Woestijnvorming en Droogte’ wordt elk jaar op 17 juni gevierd. Deze dag is door de Verenigde Naties opgezet om het bewustzijn te verhogen over de wereldwijde problemen van woestijnvorming en droogte, en om het belang van duurzaam landbeheer te benadrukken. Woestijnvorming is een bijzonder dringend probleem, aangezien het leidt tot vruchtbaarheidsverlies van landbouwgronden, wat de voedselzekerheid en het levensonderhoud van miljoenen mensen bedreigt. Op deze dag organiseren overheden, NGO’s en andere organisaties evenementen om het publiek te informeren en de implementatie van beleid ter bestrijding van woestijnvorming en droogte te bevorderen. De dag is ook bedoeld om internationale inspanningen voor het aanpakken van deze ernstige milieuproblemen te coördineren.
Droogte in Spanje
Het jaar 2023 in Spanje is sterk beïnvloed door droogte, een situatie die nog steeds aanhoudt. Zelfs met de recente regenbuien die in Spanje zijn gevallen, is er geen significante verbetering in de situatie waar te nemen. Het waterpeil van sommige stuwmeren mag dan wel iets zijn gestegen, de droogte is een aanhoudend en diepgeworteld probleem in Spanje.
Officiële cijfers geven aan dat semi-woestijn klimaatzones zich aanzienlijk hebben uitgebreid in Spanje. In een periode van slechts 50 jaar, is hun bereik vergroot met zo’n 30.000 vierkante kilometer, wat neerkomt op 6% van de totale landoppervlakte van Spanje.
Regio’s zoals Castilla-La Mancha, het zuidoosten van het vasteland en de Ebro-vallei zijn het hardst getroffen door deze groei. Tegelijkertijd is het gebied dat als vochtig of sub-vochtig wordt gekenmerkt met ongeveer 7% geslonken. Bijvoorbeeld, gebieden die als vochtig worden aangeduid, zijn gedaald van 39% van het totale landoppervlak naar 34%.
Dit hangt nauw samen met de toename van woestijnvorming in Spanje. Woestijnvorming vormt momenteel een bedreiging voor meer dan 70% van het Spaanse land. Gebieden met een droog, semi-droog en subvochtig klimaat maken het grootste deel uit van het land en zijn bijzonder kwetsbaar.
Woestijnvorming in Spanje
Woestijnvorming beschrijft het proces waarin vruchtbare landen in droge, semi-droge en subvochtige gebieden verslechteren en uiteindelijk in woestijnachtig terrein veranderen. Het is nauw gekoppeld aan het ontbreken van neerslag, een fenomeen dat bekendstaat als meteorologische droogte, en een verhoogde mate van verdamping en planten transpiratie.
Droogte is een gegeven in Spanje, gezien het mediterrane klimaat van het land. Desalniettemin is de huidige droogte, die grote delen van het grondgebied treft, zonder precedent. Het probleem ligt niet alleen bij het ontbreken van regenval, aangezien er in het verleden gelijksoortige periodes van droogte zijn geweest. Om een volledig beeld te krijgen, moet men ook de temperaturen in overweging nemen. En deze zijn de laatste jaren ook omhoog gegaan waardoor er langere warme periodes zijn en de gemiddelde temperaturen hoger liggen.