De Canarische Eilanden worden al jaren geteisterd door de calima, een fenomeen waarbij stofdeeltjes vanuit de Sahara door de wind naar de eilanden worden geblazen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de luchtkwaliteit, maar ook voor de volksgezondheid en zelfs de bodemvruchtbaarheid. Hoewel er studies zijn die suggereren dat de calima voordelen kan hebben voor de bodem, lijken de nadelen voor de luchtkwaliteit en de volksgezondheid groter te zijn. In dit artikel belichten we de verschillende aspecten van dit complexe fenomeen en kijken we naar de toekomst van de calima op de Canarische Eilanden.

Even kort voor de lezers die het niet weten. De Canarische Eilanden liggen in de Atlantische Oceaan voor de kust van Noordwest-Afrika en zijn een populaire toeristische bestemming bekend om hun prachtige landschappen en aangenaam klimaat. De acht hoofdeilanden Tenerife, Fuerteventura, Gran Canaria, Lanzarote, La Palma, La Gomera en El Hierro en La Graciosa vormen samen een autonome regio van Spanje.

De eilanden hebben een subtropisch klimaat, met milde temperaturen het hele jaar door. Dit wordt grotendeels bepaald door de koude zeestroom van de Canarische Stroom en de noordoostelijke passaatwinden. De geografische ligging van de Canarische Eilanden, dicht bij de Sahara-woestijn, maakt ze echter ook vatbaar voor de invloed van de calima.

De calima is een fenomeen waarbij stofdeeltjes vanuit de Sahara-woestijn door de wind naar de Canarische Eilanden worden geblazen. Dit gebeurt vooral in de periode van februari tot april, wanneer de temperatuurverschillen tussen de woestijn en de oceaan het grootst zijn. De voornaamste oorzaken van de calima zijn droogte in de Sahara, waardoor er meer los stof beschikbaar is, en sterke windstoten die dit stof kunnen opwaaien en verplaatsen.

De aanwezigheid van stofdeeltjes in de lucht kan de luchtkwaliteit aanzienlijk verslechteren en gezondheidsrisico’s opleveren. Mensen met luchtwegaandoeningen zoals astma of COPD kunnen hier last van krijgen. Het stof kan ook schade veroorzaken aan apparatuur en gebouwen, en hinderlijk zijn voor de luchtvaart en het wegverkeer vanwege de verminderde zichtbaarheid.

Voordelen voor de bodem

Hoewel de calima overwegend als een negatief fenomeen wordt gezien, suggereren sommige studies dat de stofdeeltjes de bodem op de Canarische Eilanden kunnen verrijken met bepaalde isotopen en mineralen. Dit zou gunstig kunnen zijn voor de landbouw en de vruchtbaarheid van de bodem.

Een onderzoek van de Universiteit van La Laguna en de Universiteit van Málaga, dat in februari 2023 werd gepubliceerd, toonde aan dat de calima de bodem kan verrijken met isotopen van cesium-137 en plutonium. Deze verrijking is het gevolg van een continu proces van transport en depositie van het Sahara-stof.

Toekomst

Uit de beschikbare gegevens blijkt dat de calima een variabel fenomeen is, maar dat er in de afgelopen jaren een toename is van meer intense episoden. Dit roept vragen op over de toekomst van de calima op de Canarische Eilanden.

Verschillende studies suggereren dat de klimaatverandering kan leiden tot meer droogte in de Sahara-woestijn, waardoor er meer los stof beschikbaar is dat door de wind kan worden opgewaaid en getransporteerd. Dit zou kunnen resulteren in een toename van de calima-activiteit op de Canarische Eilanden.

Frequentere en intensievere calima-episoden zouden de luchtkwaliteit op de Canarische Eilanden verder kunnen verslechteren, met potentieel ernstige gevolgen voor de volksgezondheid. Mensen met luchtwegaandoeningen zouden hier het meest last van kunnen krijgen.

De calima kan ook een negatieve impact hebben op het toerisme, een van de belangrijkste economische sectoren van de Canarische Eilanden. Verminderde zichtbaarheid en slechte luchtkwaliteit kunnen toeristen afschrikken om naar de eilanden te reizen. Bovendien kan de calima schade veroorzaken aan gebouwen en apparatuur, wat extra kosten met zich meebrengt voor onderhouds- en vervangingswerkzaamheden.

Om de gevolgen van de calima in de toekomst te beperken, zullen de Canarische Eilanden zich moeten aanpassen en maatregelen moeten nemen. Dit kan inhouden:

• Verbeterde monitoring en waarschuwingssystemen om de bevolking tijdig te kunnen informeren.
• Maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren, zoals het beperken van andere bronnen van luchtverontreiniging.
• Voorbereidingen in de gezondheidszorg om beter om te kunnen gaan met een toename van luchtwegaandoeningen.
• Diversificatie van de economie om minder afhankelijk te zijn van het toerisme.
• Onderzoek naar manieren om de bodem te beschermen tegen de gevolgen van de calima.