Recent zijn er enkele haaien gezien bij de kust van Orihuela aan de Costa Blanca (die is later dood teruggevonden), bij l’Hospitalet de l’Infant aan de Costa Dorada, in de haven van het Baleareneiland Menorca en voor de kust van Galicië. Nu komt het wel vaker voor dat er haaien gezien worden vlak bij de stranden en in de meeste gevallen zijn deze haaien niet gevaarlijk voor de mens. Maar, welke soorten ‘tiburones’ leven in de Middellandse Zee en Atlantische Oceaan bij Spanje?

Het waarnemen van enkele haaien dicht bij de Spaanse kustlijn heeft de bezorgdheid bij de toeristen die ieder jaar naar dit gebied reizen verhoogd. Ondanks dat haaienaanvallen niet gebruikelijk zijn, heeft de populaire perceptie en een recent incident in Egypte waarbij een haai een Russische zwemmer aanviel, de angst voor deze wezens, die niet vaak worden gezien in Spaanse wateren, opnieuw doen oplaaien.

Het is ook belangrijk te weten dat er in de Spaanse zeeën bepaalde soorten haaien voorkomen die meer gebruikelijk zijn dan in andere wereldgebieden. Kennis hiervan kan erg bijdragen aan het bepalen of ze werkelijk een bedreiging kunnen zijn.

Aan de Spaanse kusten vind je een verscheidenheid aan haaiensoorten zoals de blauwe haai, de hondshaai en de toonhaai. Deze zijn meer voorkomend in de koelere wateren van de Cantabrische Zee en de Atlantische Oceaan, terwijl het in de Middellandse Zee moeilijker is om ze te spotten. Dankzij het warmere water en voornamelijk de grotere menselijke activiteit, blijven ze meestal ver van de kusten. De Straat van Gibraltar is een van de plekken met de hoogste diversiteit aan mariene soorten, waaronder haaien. Zo is de zijdehaai, hoewel deze zeldzaam is in Spanje, vaak te vinden in de Straat van Gibraltar.

Hoeveel haaien aanvallen

Sinds het bijhouden van deze gegevens zijn er slechts drie geregistreerde haaienaanvallen in Spanje. Deze gebeurtenissen zijn gedocumenteerd op de gespecialiseerde website International Shark Attack, met incidenten die plaatsvonden in Tarifa in 1986, in Arenas in Valencia in 1993 en in de Golf van Biskaje in 2012. Gelukkig heeft geen van deze aanvallen een dodelijk slachtoffer geëist.

Grote witte mensenhaai?

Dankzij films is dit misschien wel de bekendste haaiensoort. De grote witte haai, die bijna 5 meter kan bereiken en meer dan 1000 kilogram kan wegen, is wereldwijd verspreid. Dus theoretisch gezien kan hij ook in de wateren rond de Spaanse kusten voorkomen, hoewel het zeldzaam is dat ze dicht bij de kust verschijnen. Een van de meest recente waarnemingen was in de haven van La Coruña in 2021.

Middellandse Zee

Men schat dat er in de Middellandse Zee zo’n 80 soorten kraakbeenvissen voorkomen, waarvan 45 haaiensoorten zijn. Hoewel ze zelden gezien worden aan de kusten, aangezien er geen observatiesystemen bestaan, komen ze vaker voor in de visvangst. Haaien in dit gebied kunnen variëren in grootte van minder dan 50 centimeter tot wel 12 meter lang.

Voor diegenen die doodsangsten uitstaan voor haaien, is er geen reden tot zorg. Haaien zijn banger voor ons en de kans op een aanval is extreem laag. Bijtincidenten door deze dieren zijn vrijwel afwezig in Spanje. De blauwe haai, die het meest voorkomt in de Middellandse Zee, heeft volgens de gegevens nog nooit een mens gebeten.

Cantabrische Zee

Verschillende haaiensoorten, waaronder de blauwe haai, zijn te vinden in de Cantabrische Zee. Gewoonlijk zijn ze onzichtbaar voor ons, aangezien ze in diep water ver van de kust leven, maar ze kunnen dichter bij komen in hun zoektocht naar voedsel. De grootste blauwe haaien kunnen tot 3 meter lang worden, maar zijn vaak kleiner. Hun voornaamste voedselbron bestaat uit vissen.

Atlantische Oceaan

Vanwege zijn geografische positie en de temperatuur van het water is Galicië een van de regio’s in Spanje met de hoogste aanwezigheid van haaien De meeste van deze haaien, zoals de “ijshaai”, leven in diepe wateren en kunnen tot 5.000 meter diep in de Atlantische Oceaan duiken. In het algemeen variëren ze in grootte van klein tot middelgroot, ongeveer 100-150 cm, maar sommigen kunnen een lengte van meer dan 3 meter bereiken. Ze vormen echter geen gevaar voor de lokale bevolking of zwemmers.

Haaienvangst

Spanje is verantwoordelijk voor 50% van alle haaien vangsten in de regio, voornamelijk van soorten zoals de blauwe haai. Een van de hoofdoorzaken is de toenemende visserijmethode, bekend als ‘vinning’, waarbij de vinnen van haaien worden verwijderd en de haaien vervolgens terug in zee worden gelaten. Vanwege de hoge marktprijs van haaienvinnen geven vissers de voorkeur aan deze delen in plaats van de rest van de haai. Het is belangrijk te onthouden dat haaien in Spanje bedreigd zijn en dat de risico’s voor hun overleving aanzienlijk groter zijn dan de risico’s die ze vormen voor mensen.