CÁDIZ – “De vraag is niet of er een tsunami kan plaatsvinden in het zuiden van Spanje maar wanneer dat zal gebeuren”. Dat is een van de openingszinnen van de nieuwe docufilm “La gran ola” die documentairemaker Fernando Arroyo tijdens het filmfestival in Málaga heeft gepresenteerd en die vanaf deze vrijdag in de Spaanse bioscopen te zien is. De hele documentaire gaat over de kansen, de voorspellingen en gevolgen van de grote tsunami die zal komen.

Volgens de deskundigen die aan woord komen in de documentaire is de kans op een tsunami erg groot in het zuiden van het land. Dat wil zeggen, de kans is er altijd geweest en het is nu afwachten tot de dag dat de tsunami plaats zal vinden. Voor de laatste echte tsunami in Spanje moeten we terugkijken naar het jaar 1755 toen er voor de kust van Andalusië een zeebeving plaats vond waardoor er hoge golven op de Spaanse kust sloegen en er duizenden mensen overleden.

In de documentaire wordt aangekaart dat de zee tussen Spanje en Afrika erg actief is wat betreft aardbevingen door de verschillende tektonische platen en in dit geval dus zeebevingen die makkelijk een tsunami in beweging kunnen zetten. Nog niet zo lang geleden vonden er een serie van zeebevingen plaats voor de kust van Marokko die ook in het zuiden van Spanje gevoeld werden. Een van deze aardbevingen op de verkeerde plaats en een tsunami is een feit. In de documentaire komt door middel van interviews met experts, luchtopnames en speciale effecten naar voren dat de kans op een tsunami erg groot is in het zuiden van Spanje en dat eigenlijk niemand hierop is voorbereidt.

Wat is eigenlijk een tsunami

Een tsunami is een vloedgolf uit de zee die de kuststrook onverwacht overspoelt, veelal veroorzaakt door een zeebeving, dit is een aardbeving waarvan het epicentrum in zee ligt. Het is een Japanse samenstelling van tsu (haven) en nami (golf). Wanneer een energierijke tsunami ondiep water bereikt en het land op loopt, sleurt het water alles mee, met dramatische gevolgen voor de kustbewoners. Een tsunami kan al worden veroorzaakt door een aardbeving van minstens 6 op de Schaal van Richter in de tektonische platen voor de Atlantische kust bij Cádiz en met name aan de Middellandse Zeekust. Ook de Balearen zouden in zo’n geval te maken krijgen met de gevolgen ervan.

Voorbereiding Spanje

Spanje heeft een systeem wat zeebevingen registreert en eventuele tsunami’s kan voorspellen. Volgens experts is dat echter niet genoeg en ontbreekt het de overheidsinstanties aan goede noodscenario’s in het geval van een tsunami. Er wordt echter weinig over gesproken omdat dit eventueel een negatief effect zou kunnen hebben op het toerisme langs de Spaanse kust en op de eilanden en voor paniek kan zorgen bij de bevolking. De plaatsen waar eventueel een tsunami zou kunnen plaatsvinden bij Spanje is in de Golf van Cádiz, de Straat van Gibraltar en de Alboran Zee, alledrie dus tussen Afrika en Zuid Spanje en richting de Balearen.

Andalusië 1755

De laatste grote tsunami vond plaats op 1 november van het jaar 1755 toen er zo’n 800 kilometer voor de kust van Cabo de San Vicente in Andalusië een zeebeving (maremoto) plaatsvond en golven tussen de 6 en 20 meter naar de Portugese en Spaanse kust liet komen. Terwijl in Portugal Lissabon en diverse kustplaatsen verwoest werden, gebeurde datzelfde aan de Atlantische kust in het zuiden van Spanje. Steden als Huelva, Cádiz en kleine dorpen als Ayamonte, Sanlúcar de Barrameda, Chipiona, El Puerto de Santa María en Conil werden door de hoge golven bedolven en gedeeltelijk verwoest.

Balearen 2003

In 2003 werden 45 minuten na een aardbeving in Algerije de gevolgen gemerkt in het zuiden van de Balearen waar in de havens diverse boten en jachten verwoest werden door de hoge golven tot wel vijf meter. Bij het eiland Menorca, in de haven van Ciutadella, komen regelmatig zogenaamde rissagas voor, een tsunami achtig fenomeen maar met andere oorzaken. De rissaga (In het Catalaans) is een fenomeen wat beïnvloedt wordt door het weer maar wel het waterpeil tot wel 4 meter laat stijgen.