MADRID – De ouderen in Spanje hebben minder vrienden maar meer familiebanden dan in de Noordelijke en Centrale Europese landen. Maar ondanks dat dichte gezelschap ervaren ze toch meer eenzaamheid. Wat is er aan de hand?

Volgens een grootschalige studie haalt de gemiddelde Europese 50-plusser het meeste uit zijn sociale netwerk van vrienden. Ten tweede komen de netwerken die voortkomen uit de deelname aan allerlei activiteiten, en ten derde zijn er de familiebanden. In Spanje, en in vele Zuidelijk Europese landen, is die volgorde net omgekeerd.

Een van de onderzoekers, Miguel Ángel Malo, verklaart dat met het ouder worden, vooral dan vanaf 70 jaar, alle sociale relaties afkalven. Het zijn vooral de familiale banden die minder gevoelig zijn aan die verandering. Men zou kunnen aannemen dat net die familiebanden voor een gevoel van welzijn zorgen, maar volgens het onderzoek bieden zij wel steun, maar minder afwisseling dan de gemiddelde vriendschap. En het is net die veelzijdigheid die de vriendschappen vaak nog belangrijker maakt voor het welzijn van de ouderen.

Vooral voor vrouwen blijkt het ouder worden uitdagingen met zich mee te brengen op sociaal vlak. Zij ervaren vaak meer gevoelens van eenzaamheid. Deels kan dat worden verklaard omdat vrouwen meer op de familienetwerken steunen, maar daardoor hun sociale netwerken minder verzorgen dan de mannen.

Men moet wel toevoegen dat de grotere gevoelens van eenzaamheid in de Zuidelijke landen ook met het verwachtingspatroon te maken hebben. In centraal Europa is iemand met zeven familiale en/of vriendschappelijke relaties relatief tevreden, terwijl een Spanjaard of een Italiaan zich eenzaam voelt omdat hij “maar” zeven relaties onderhoudt. De ervaring van eenzaamheid blijkt dus ook duidelijk cultureel gekleurd te zijn.

De pandemie en de daaraan verbonden maatregelen hebben de gevoelens van eenzaamheid onder de ouderen nog eens serieus vergroot. De onderzoekers raden aan om ook de banden buiten de familie aan te scherpen door zich bijvoorbeeld aan te sluiten bij een club of hobbyvereniging. Zij vragen de regering om extra in te zetten op het probleem van de toenemende isolatie van het oudste deel van de bevolking.