MADRID – Na weken van onzekerheden en speculaties lijkt het erop dat er wellicht na Driekoningen (6 januari) een nieuwe regering gevormd kan worden. De PSOE van de demisionaire premier Pedro Sánchez en Unidas-Podemos van Pablo Iglesias hebben op maandag 30 december het verkiezingsprogramma bekend gemaakt waarmee beide partijen hopen de eerste coalitieregering te vormen, iets dat nooit eerder is gebeurd in Spanje.

De intentie om een linkse regering te vormen stuit uiteraard op veel protest van de rechts georiënteerde partijen PP, Ciudadanos en VOX die de samenwerking tussen de PSOE, Unidades-Podemos en de nationalistische partijen uit het Baskenland (PNV) en Catalonië (ERC) als landverraad zien.

De PSOE wist op 10 november de verkiezingen te winnen wat betreft stemmen en zetels in het parlement maar de partij heeft niet genoeg zetels om een regering te kunnen vormen. Aangezien de PSOE niet wil samenwerken met de PP en VOX en Ciudadanos ten tijde van de nu opgestapte Albert Rivera een veto had uitgesproken over de linkse partij, moest Sánchez naar steun zoeken in het linkse kamp. Dat werd gevonden bij Unidas-Podemos waarmee de PSOE nog geen twee dagen na de verkiezingen een voorlopig regeer overeenkomst tekende.

Maar ook dat is niet genoeg en dus werd gezocht naar steun van o.a. de nationalistische partijen uit het Baskenland en Catalonië. Terwijl de PNV uit het Baskenland op maandag een overeenkomst tekende met Sánchez, zit er ook een of andere samenwerking met de Catalaanse ERC aan te komen. Waarschijnlijk door een onthouding van stemmen in de tweede ronde waardoor ERC niet direct steun aan Sánchez geeft. 

Regeerakkoord

Ondertussen werd op maandag 30 december 2019 het regeerakkoord tussen de PSOE en Unidas-Podemos bekend, getiteld ‘Coalición progresista. Un nuevo acuerdo para España’. Daarin staan overwegend socialistische maatregelen en het beëindigen van maatregelen die door de rechtse PP-regering werden ingevoerd ten tijde van Mariano Rajoy. Daarbij hebben zowel de PSOE als Unidas-Podemos water bij de wijn moeten doen om zo tot een overeenkomst te komen.

Arbeidswet

Een van de belangrijke aanpassingen is het herstellen van de arbeidsrechten die door de arbeidswet hervorming van Rajoy (PP) in 2012 werden weggenomen van de arbeiders in Spanje. Zo wordt zo snel mogelijk het ontslag vanwege ziekteverzuim ingetrokken en mogen bedrijven niet meer eenzijdig de contractvoorwaarden veranderen.

Minimumloon

Er moet een hoger minimumloon komen in Spanje dat volgens de overeenkomst tot wel 60% zou moeten stijgen naar 1.200 euro. Er wordt echter niet omschreven hoe en wanneer dat moet gebeuren en het is afwachten hoeveel het minimumsalaris in korte tijd omhoog zal gaan. In 2019 ging het minimumloon al met 22% omhoog naar 900 euro.

Pensioenen

Ook wat betreft de pensioenen komen er wijzigingen zoals de berekening van de hoogte, de zogenaamde duurzaamheidsfactor (de formule die pensioenen koppelt aan de levensverwachting) en de herwaarderingsindex (die de toename van pensioenen bepaalt aan de vooruitgang van de economie).

Belastingen rijken

De bedoeling is dat de nieuwe coalitieregering de loonbelasting voor de rijken gaat verhogen. Het gaat om de ‘Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas’ of afgekort IRPF. Deze gaat voor personen die meer dan 130.000 euro verdienen met 2% omhoog naar 47% en voor degene die meer dan 300.000 euro verdienen met 4% omhoog naar 49%. Tot nu toe is het hoogste percentage (vanaf 60.000 euro) 45%.    

LEESTIP: Wat is de IRPF in Spanje

Grote bedrijven moeten ook meer gaan betalen als het aan de coalitieregering ligt waarbij dit gaat van 15% naar 18% in sommige gevallen. Al met al gaat het nog niet eens over 1% van de totale bevolking in Spanje wat betreft de IRPF dus voor de grote middenklasse en daaronder is er niets aan de hand.

Monddood-wet

De ‘ley mordaza’ ofwel monddood-wet van de PP wordt zo snel mogelijk afgeschaft om de vrijheid van meningsuiting en het recht op bijeenkomsten en protest te waarborgen.

Catalonië

Uiteraard is er ook een tekst opgenomen over Catalonië. Om deels toe te geven aan de Catalaanse pro separatisten ERC partij wordt er gesproken over een politiek conflict en dat daarover een dialoog gevoerd dient te worden om tot een oplossing te komen binnen de lijnen van de grondwet.

Kerk

In het onderwijs wil men dat het godsdienst vak vrijwillig wordt voor studenten zonder dat er een beslissend cijfer voor wordt gegeven.

Milieu

Er wordt ook gesproken over de klimaatverandering en de energietransitie. In 2050 moet de elektriciteitsproductie in Spanje voor 100% afhankelijk zijn van hernieuwbare energie, een percentage dat nu 40% is.

Slachtoffers Franco

31 oktober moet in de toekomst door het leven gaan als een herdenkingsdag voor de slachtoffers van de Franco dictatuur. 8 mei moet een dag worden waarop de ballingschappen ten tijde van de Franco tijd erkent worden. 

Er zijn nog veel meer afspraken gemaakt die allemaal in het document (Spaans) gelezen kunnen worden.