Tosferina, ook wel kinkhoest genoemd, is een zeer besmettelijke bacteriële infectie van de luchtwegen die vooral bij jonge kinderen voorkomt. Hoewel vaccinatie de ziekte grotendeels onder controle heeft gebracht, duiken er nog regelmatig uitbraken op, zoals onlangs in de provincie Guadalajara. Tosferina is geen onschuldige kinderziekte, maar kan ernstige complicaties en zelfs de dood veroorzaken. Daarom is het belangrijk dat ouders, artsen en de overheid waakzaam blijven.
Bij verschillende scholen in Guadalajara in Castilla-La Mancha en in de Madrid regio, zijn uitbraken van kinkhoest gemeld. Tot op het moment van schrijven gaat het om 124 bevestigde gevallen, het merendeel kinderen, maar ook enkele volwassenen. De schoolleidingen zijn erop attent gemaakt alert te zijn en snel op te treden in geval van mogelijke besmetting. Vooralsnog zijn er geen bevestigde gevallen buiten Guadalajara en de twee scholen in de Madrid regio gemeld.
Tosferina wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis en tast de luchtwegen aan. Het begint als een gewone verkoudheid, maar al snel ontstaat er een hoestbui die weken tot maanden kan aanhouden. De kenmerken zijn onder andere:
- Hevige, aanhoudende hoestaanvallen
- Hoesten gaat gepaard met een gierend geluid (het “kinkhoestgeluid”)
- Hoestaanvallen kunnen overgeven en stikken veroorzaken
- Vooral ’s nachts erge hoestbuien
- Koorts is meestal niet hoog
Tosferina is zeer besmettelijk en verspreidt zich via hoest- en niesdruppeltjes in de lucht. Als iemand in je omgeving de ziekte heeft, is de kans op besmetting groot. De bacterie nestelt zich aan de binnenzijde van de luchtwegen en scheidt gifstoffen af die het slijmvlies irriteren. Dit veroorzaakt de hevige hoest.
Na besmetting duurt het gemiddeld 7 tot 10 dagen voordat de eerste symptomen optreden. Soms kan dit echter wel 6 weken duren. Aanvankelijk lijkt het op een normale verkoudheid met niezen, hoesten en soms koorts. Na 1 à 2 weken verslechtert de toestand en ontstaan de karakteristieke hoestaanvallen. Deze stadium kan weken aanhouden. Jonge kinderen vertonen soms geen typische hoest, maar hebben vooral ademhalingsproblemen.
De hoestaanvallen bij tosferina kunnen 2 tot 3 maanden aanhouden, soms nog langer. Het duurt vaak lang voordat iemand volledig hersteld is. De ziekte verloopt doorgaans milder bij oudere kinderen, jongvolwassenen en gevaccineerde personen. Bij ongevaccineerde kinderen is het risico op complicaties het grootst.
Vooral bij jonge, ongevaccineerde kinderen kunnen levensbedreigende complicaties optreden. Ze kunnen ademhalingsstilstand krijgen of hun ademhaling kan zelfs helemaal stilvallen (apneu), met de dood tot gevolg. Ook longontsteking, hersenvliesontsteking en stuipen komen voor.
Verschil met griep
Tosferina is eenvoudig te onderscheiden van een gewone griep of verkoudheid:
- Hevige, aanhoudende hoestbuien
- Hoesten gaat gepaard met gierend geluid
- ’s Nachts verergering van klachten
- Weinig of geen koorts
- Lange duur van de hoest (weken tot maanden)
Bij griep of verkoudheid is hoesten meestal minder hevig, houdt het ’s nachts niet aan en gaat het vaak wel gepaard met hoge koorts. De duur is ook veel korter.
Behandeling
Tosferina is niet te genezen met medicijnen, maar in een vroeg stadium kunnen antibiotica de ziekte verkorten en de besmettelijkheid verminderen. Daarnaast zijn ondersteunende maatregelen belangrijk zoals voldoende rust, vochttoetreding en het verlichten van de hoest door onder andere hoestdrankjes. Bij complicaties is behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk. Kleine kinderen kunnen extra zuurstof of beademing nodig hebben.