Waarom is ‘belastingparadijs’ Nederland zo aantrekkelijk voor Spaanse bedrijven?

Waarom is ‘belastingparadijs’ Nederland zo aantrekkelijk voor Spaanse bedrijven?
beeld: Canva
Dit artikel is 2 jaar oud en kan dus niet meer actueel zijn.

MADRID – Er wordt in Spanje op politiek niveau en in de Spaanse pers veel gesproken en geschreven over de verplaatsing van het hoofdkantoor van Spanje’s grootste bouwbedrijf Ferrovial van Spanje naar Nederland. Terwijl de huidige regering dit ziet als onverantwoord en niet loyaal aan Spanje, ziet de oppositie dit als de schuld van de Spaanse regering en het belastingbeleid. Door deze commotie van Ferrovial staat Nederland als ‘Europees belastingparadijs’ ook weer in de schijnwerpers.

Officieel staat Nederland niet op de lijst van belastingparadijzen van de Spaanse overheid, maar in de volksmond staat het Nederland bekend als een land dat gunstig gezind is wat betreft de belastingen voor buitenlandse bedrijven. De Nederlandse belastingdienst sluit al tientallen jaren individuele belastingovereenkomsten met buitenlandse bedrijven (ook wel tax rulings genoemd) om ervoor te zorgen dat zij hun inkomsten die in andere landen zijn behaald, naar Nederland doorsluizen.

Het officiële tarief voor vennootschapsbelasting in Nederland is 25%, maar in de praktijk is het 4,9%. Sommige tax rulings, waarvan er verschillende door de Europese Commissie zijn aangeklaagd wegens illegale staatssteun, stellen het tarief zelfs op 3%. Enkele voorbeelden hiervan zijn schokkend. Het systeem dat fiscale inkomsten van andere Europese landen naar Nederland leidt en waarop de Europese Commissie geen grip kan krijgen zolang er geen Europese harmonisatie van de vennootschapsbelasting is, heeft geleid tot excessen: Netflix claimde in 2019 in Spanje een winst van 540.000 euro te hebben behaald, terwijl het in datzelfde jaar in Nederland 5,555 miljard euro winst maakte. De streamingdienst behaalde officieel meer winst in Nederland (18 miljoen inwoners) dan in de rest van de Europese Unie (429 miljoen inwoners).

Mislopen miljarden

Dankzij het gunstige Nederlandse belastingklimaat lopen Europese overheden miljarden euro’s aan inkomsten mis. Binnen de Europese Unie zijn er vier grote verliezende landen, te weten Frankrijk dat dankzij het gunstige belastingklimaat in Nederland jaarlijks 2,7 miljard euro vennootschapsbelasting misloopt, Italië dat 1,5 miljard euro moet missen, Duitsland dat tevens 1,5 miljard euro misloopt en Spanje dat ongeveer 1 miljard euro kwijt is aan het Nederlandse belastingparadijs. De grootste verliezer is echter de Verenigde Staten dat 44 miljard euro minder ontvangt aan vennootschapsbelasting volgens een artikel dat wij drie jaar geleden al publiceerden.

Maar het Nederlandse belastingparadijs is ook inefficiënt want ondanks dat er een gunstig belastingklimaat wordt gecreëerd in Nederland waardoor de Europese landen zo’n 10 miljard euro mislopen aan vennootschapsbelasting, ontvangt Nederland slechts 2,2 miljard euro per jaar. Simpel gezegd, voor elke euro dat Nederland inzamelde in 2019 aan belasting verloren de Europese landen 4 euro aan vennootschapsbelasting van de bedrijven.

Wijziging EU

De langverwachte Europese hervorming van de vennootschapsbelasting om deze te harmoniseren, is geblokkeerd omdat elke belastinghervorming unaniem moet worden goedgekeurd. Regeringen zoals die van Nederland, Cyprus, Malta, Luxemburg, Ierland en België weigeren echter een fiscale maas in de wet aan te pakken die hen in staat stelt belastinginkomsten op te strijken die eigenlijk aan andere landen toebehoren.

Geconfronteerd met deze situatie verzocht de Europese Commissie in haar uitoefening van de Europese Semester (aanbevelingen voor economisch beleid) de Nederlandse regering om “maatregelen te nemen om de kenmerken van het belastingstelsel volledig aan te pakken die agressieve fiscale planning vergemakkelijken” en om “effectief toezicht en handhaving van het kader voor de bestrijding van witwassen van geld te waarborgen”.

Het Nederlandse kabinet heeft hier nooit naar geluisterd, en Brussel heeft de Nederlandse regering geëist (en verkregen) dat deze hervormingen zouden worden opgenomen in hun Herstelplan (het laatste van de 27 landen). Tot nu toe zijn de hervormingen niet in gang gezet, en zolang Nederland geen verzoeken indient bij Brussel voor hun deel van het geld, heeft de Europese Commissie geen manier om hen te dwingen deze hervormingen door te voeren.

Russische geld

De Nederlandse fiscale ondoorzichtigheid is zo groot dat zelfs Rusland er deels gebruik van maakt om aan de Europese sancties te ontsnappen vanwege hun militaire agressie tegen Oekraïne. In november vorig jaar erkende de directeur van de Nederlandse militaire inlichtingendienst, Jan Swillens, in een interview met de krant ‘FD’ dat zijn Russische tegenhangers nog steeds zijn land gebruikten om de impact van een deel van de Europese sancties te ontwijken. 

De GRU, de Russische militaire inlichtingendienst, die onder meer verantwoordelijk is voor de vergiftiging van voormalig Russisch agent Alexander Litvinenko in Londen in 2006, zou tientallen schermbedrijven in Nederland hebben opgezet die het gebruikt om producten te kopen en te importeren die door Europese sancties verboden zijn om aan Rusland te verkopen.