Het Europese boerenprotest is nu ook overgeslagen naar Spanje waar op dinsdag duizenden boeren massaal de straat zijn op gegaan om te protesteren tegen onder andere de lage prijzen voor landbouwproducten. Duizenden tractoren hebben de snelwegen geblokkeerd wat tot grote verkeershinder leidt in het hele land. Houd rekening met files op bepaalde plaatsen in Spanje, zoals in Catalonië, Valencia en Murcia regio’s, Aragón en Andalusië. In Spanje staan acties gepland van 6 tot en met 23 februari.

De protesten van de boeren, waarvan velen onafhankelijke telers die via sociale media zijn opgeroepen, leiden sinds dinsdagmorgen vroeg tot wegblokkades op tientallen snelwegen en secundaire wegen in het hele land. Complete of gedeeltelijke afsluitingen worden veroorzaakt door de aanwezigheid van tractoren. De landelijke verkeersdienst DGT meldt obstakels op snelwegen rondom Madrid, Toledo, Granada, Sevilla en Murcia.

Ook in Catalonië worden verschillende snelwegen geblokkeerd. De protesten breiden zich snel uit naar alle windstreken. Niet alle protesten hebben toestemming gekregen van de lokale overheid.

Door de tractoren en wegblokkades ontstaan lange files en vertragingen op de Spaanse (snel)wegen. Automobilisten wordt geadviseerd om hun reis uit te stellen of alternatieve routes te nemen. De verwachting is dat de overlast de hele dag gaat aanhouden nu steeds meer boeren zich bij de acties aansluiten.

Redenen voor het protest

De boeren protesteren tegen de extreem lage prijzen die ze krijgen voor hun producten. Door de stijgende kosten voor brandstof, zaden, kunstmest en andere productiemiddelen is het voor veel telers onmogelijk geworden om nog winst te maken. De lage prijzen worden veroorzaakt door overproductie en een gebrek aan onderhandelingsmacht bij de boeren. Supermarkten en handelaren drukken de prijzen zo ver mogelijk omdat zij maximale winsten willen maken.

De boeren eisen betere prijzen voor hun producten, zodat ze weer een redelijk inkomen kunnen verdienen. Ook willen ze dat de overheid ingrijpt om de machtsongelijkheid in de voedselketen aan te pakken. Daarnaast vragen ze om steunmaatregelen zoals belastingverlagingen en subsidie voor landbouwbedrijven die het moeilijk hebben.

De eisen van de Spaanse boeren zijn een reactie op de druk die ze ervaren door toenemende regelgeving, lage prijzen en stijgende kosten. De protesten die in Spanje en andere Europese landen plaatsvinden, uiten de frustratie van de boeren over hun positie in de voedselketen. Hieronder staan 10 van de eisen van de boeren in Spanje:

1. Vermindering van de eisen van de nieuwe agro-milieuverordening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in het Spaans Política Agraria Comunitaria (PAC): de eisen die de productie drastisch verminderen en in sommige gevallen onmogelijk te realiseren zijn, moeten worden versoepeld.
2. Vermindering van de administratieve lasten: de bureaucratie kost boeren veel tijd. De betrokkenheid van ambtenaren moet worden vergroot om de administratie te vereenvoudigen.
3. Vrijwillig 4% van de oppervlakte in braak laten liggen: het verplicht stellen van 4% braakliggend land moet worden geschrapt.
4. Afschaffen van digitale logboeken: de EU-eis om een digitaal logboek bij te houden met informatie over werkzaamheden, behandelingen, dierenwelzijn etc. moet worden geschrapt.
5. Betere mestverwerking: de norm die het toestaat om mest meer dan 5 dagen op te hopen en 2 dagen op het land te verspreiden, moet worden geschrapt.
6. Behoud van de belastingverlaging op landbouwdiesel: de belastingverlaging op landbouwdiesel mag niet worden teruggedraaid. Gezien de hoge brandstofprijzen is zelfs een verdere verlaging wenselijk.
7. Naleving van de wet op de voedselprijzen: boeren en veehouders mogen niet gedwongen worden om hun producten onder de kostprijs te verkopen.
8. Gelijke naleving van de Europese fytosanitaire normen voor alle producten van buiten de EU: de Europese normen voor gewasbeschermingsmiddelen moeten voor alle producten gelden, ongeacht het land van herkomst.
9. Consequent waterbeheer-politiek: het waterbeheerbeleid moet worden afgestemd op de behoeften van elk gebied.
10. Duidelijke etikettering met informatie over herkomst en prijs: de etikettering van producten moet duidelijk de herkomstlanden en de originele en uiteindelijke prijzen vermelden.

Rol van de overheid

De Spaanse overheid speelt een belangrijke rol bij de protesten. Enerzijds proberen lokale autoriteiten de protesten in goede banen te leiden door op bepaalde tijdstippen en plaatsen toe te staan. Anderzijds wordt opgetreden tegen protesten die niet zijn toegestaan.

Tot nu toe heeft de nationale overheid nog niet gereageerd op de eisen van de boeren. Waarschijnlijk zal het kabinet binnenkort met de landbouwsector om de tafel gaan om tot een oplossing te komen.

Denkbare maatregelen die de overheid kan nemen zijn onder andere het verhogen van de minimumprijzen voor landbouwproducten, het verstrekken van subsidie aan boeren of het opkopen van overschotten.

Ook het verplichten van langere contracten tussen boeren en afnemers behoort tot de mogelijkheden. Dit vermindert de onderhandelingsmacht van handelaren en supermarkten.

Kleine boeren het zwaarst getroffen

Vooral kleine, zelfstandige boeren en telers hebben zwaar te lijden onder de extreem lage prijzen. Deze ‘ondernemers’ beschikken over weinig financiële reserves en hebben hoge vaste lasten zoals hypotheek en leasecontracten.

Daardoor kunnen ze het zich slechts enkele maanden veroorloven om verlies te draaien. Als de prijzen niet snel stijgen, zullen veel van deze bedrijven failliet gaan.

De huidige crisis maakt de toekomst voor Spaanse boeren zeer onzeker. Jongeren zien er steeds minder brood in om het familiebedrijf over te nemen. Oudere boeren proberen het vaak nog een aantal jaar vol te houden voordat ze met pensioen gaan.

De protesten tonen de wanhoop en frustratie onder een groot deel van de Spaanse boeren. Zonder structurele maatregelen van de overheid zal de landbouwsector in Spanje verder krimpen met alle gevolgen van dien.