MADRID – Men is het erover eens, nergens in Europa schijnt de zon zoveel als in Spanje. Het overgrote deel van Spanje heeft tussen de 2.500 en 3.500 uren zonlicht per jaar en men doet er nagenoeg niets mee. Weliswaar komen er jaarlijks miljoenen toeristen naar het land om juist van die zon te genieten maar de zon gebruiken om energie op te wekken wordt niet of nauwelijks gedaan. Diegene die dat wel willen doen worden systematisch op allerlei manieren tegengewerkt zodat de energiereuzen niets te klagen hebben.
Vreemd genoeg was Spanje ooit een van de voorlopers met zonne-energie in Europa en hebben Spanjaarden en internationale investeerders veel geld in de wereld van zonne-energie geïnvesteerd. Toen de huidige conservatieven regering aan de macht kwam in 2011 vond de Partido Popular (PP) dat de traditionele energiebedrijven werden benadeeld waarop plots met als excuus de economische crisis in het land alle subsidies werden afgeschaft en men zelfs extra belastingen ging heffen aan diegene die gebruik maakte van zonne-energie.
Het plaatsen van zonnepanelen om zelf elektriciteit op te wekken wordt in Spanje op allerlei manieren tegengewerkt. Zo zijn er veel administratieve handelingen die lang duren en prijzig zijn en heft men theoretisch in Spanje een zogenaamde “zonbelasting” ofwel “impuesto del sol”. In dit artikel hebben we al omschreven dat deze belasting voor het gebruik van de zon weliswaar bestaat maar dat deze niet actief wordt toegepast. Iedereen die met zonnepanelen op huis, bedrijf of kantoor in een eigen stroombehoefte wil voorzien, blijft sinds 2014 verplicht aangesloten op het traditionele stroomnet. Ook al neem je als gebruiker geen kilowatt ouderwetse stroom af, je betaalt wel een vaste maandelijkse belasting.
Rechter
De Hoge Raad heeft half oktober de zonbelasting die de Spaanse regering in 2014 invoerde goedgekeurd of beter gezegd een verzoek om de zonbelasting af te schaffen van de Asociación Nacional de Productores e Inversores de Energías Renovables (Anpier) afgewezen. De rechter oordeelde dat iemand die zelf stroom opwekt maar ook gebruik maakt van het stroomnetwerk daarvoor in de praktijk dient te betalen. De zonne-energie opwekkers die alleen gebruik maken van de zelf opgewekte elektriciteit en niet aangesloten zijn op het stroomnet betalen namelijk geen zonbelasting, iets wat de rechter dan ook als normaal ziet.
Zonbelasting
Volgens de in 2014 door de Partido Popular verzonnen energiewet moeten degenen die gebruik maken van zonnepanelen extra belastingen betalen, de zogenaamde “impuesto al sol”. Deze moet betaald worden over elke kWh die geproduceerd wordt door de eigen installatie maar ook als je niets opwekt. Dit wordt gerechtvaardigd door het feit dat de elektriciteitsmaatschappijen geen stroom leveren aan de gebruikers van eigen zonnepanelen en dus inkomsten mislopen terwijl men wel kosten maakt voor de infrastructuur. Het is een belasting die bijna de helft is van de kWh-prijs die de consument betaalde aan het stroombedrijf. ‘Solidariteit met de andere consumenten’, noemde de regering dat toendertijd. In de wet staat dat hoe meer de zonnepanelen aan energie opwekken hoe meer er aan belasting betaald dient te worden, een rare gedachtegang natuurlijk. Het gaat hier om een vorm van belasting die op geen enkele plaats ter wereld geheven zou worden.
Installatie
Met de aanname van de nieuwe energiewet in 2014 zijn de kosten en administratieve rompslomp rondom het plaatsen van zonnepanelen in Spanje alleen maar erger geworden. Zo kwamen er meer regels en moest men aan meer voorwaarden voldoen waardoor mensen in de bureaucratische molen terecht kwamen. Een installatie die slechts twee dagen duurt kan nu wel negen maanden in beslag nemen en honderden euro’s extra gaan kosten.
Voldoe je niet aan de nieuwe regels dan kan men als zonnepaneel eigenaar boetes krijgen tussen de 6.000 en maar liefst 60 miljoen euro! Mocht je er uiteindelijk toch in slagen om zonnepanelen te plaatsen dan dien je de teveel geproduceerde stroom gratis af te staan aan de elektriciteitscentrales. Hier ontvang je dus geen enkele beloning voor, iets wat in de meeste landen wel beter geregeld is.
Energietekort
Het is voor de meeste mensen – behalve de energiereuzen zoals Repsol, Iberdrola, Endesa en Gas Natural in Spanje – onbegrijpelijk dat een land waar zoveel zon is daar niet of nagenoeg geen gebruik van maakt. Recent bleek al dat de elektriciteitsrekening in Spanje een van de hoogste is binnen de Europese Unie en Europa en vanwege de weersomstandigheden van de laatste jaren met gebrek aan regen en wind, is gebleken dat het opwekken van stroom ook moeilijker was. De stuwmeren en windmolens kunnen niet genoeg elektriciteit opwekken waardoor de energiebedrijven gebruik moeten maken van de milieuonvriendelijke gas en kolen wat daarnaast ook duur is, iets wat voor de energieopwekkers niet zo erg is want dat berekent men wel weer door aan de consument.
Veranderingen
Zijn er veranderingen op komst in Spanje wat betreft zonne-energie? Ja en nee. Begin dit jaar diende de gezamenlijke oppositiepartijen een voorstel in om de omstreden zonbelasting te beëindigen. De regering heeft daar eind november eindelijk min of meer antwoord op gegeven door aan te geven dat ze gaan onderzoeken of de administratieve handelingen versoepeld kunnen worden en makkelijke gemaakt kunnen worden. Hierdoor zou het dus in theorie makkelijker en goedkoper moeten worden om zonnepanelen aan te schaffen, te plaatsen en te gebruiken. Helaas wil de regering de zonbelasting niet aanpassen of weghalen en zal deze extra belasting voor zonne-energie gebruikers die ook aangesloten zijn op het stroomnet blijven bestaan, zeker nu de Hoge Raad de Impuesto al sol als gerechtvaardigd ziet.
Lobby
De mening en invloed van de lobby is in Spanje nog steeds te machtig want een twintigtal oud-ministers en vroegere hoge ambtenaren werkt voor energiereuzen als Repsol, Iberdrola, Endesa en Gas Natural, die met fossiele energiebronnen werken en liever geen zonne-energie willen zien in Spanje. Het is met name die lobby die als verantwoordelijke wordt gezien dat het beleid van de huidige regering ervoor heeft gezorgd dat Spanje van voorloper met zonne-energie is gedaald naar een land waar de meeste zonuren te vinden zijn maar deze niet gebruikt worden om elektriciteit op te wekken. Dat staat in schril contrast met andere noord Europese landen waar minder zonuren zijn maar waar wel veel meer gebruik gemaakt wordt van deze vorm van groene stroom.