MADRID – Onlangs schreven we nog dat Madrid erkent een probleem te hebben met het geweld tussen jeugdbendes. Antropologe Katia Núñez bevestigt dat beeld. Zij bracht veel tijd door bij de ‘Dominican Don’t Play’ en de ‘Trinitarios’ bendes en verdedigt dat achter de misdaden op het journaal ook menselijke verhalen en kwetsbare jongeren schuilen.

Toen Katia Núñez in 1999 vanuit de Dominicaanse Republiek naar Spanje reisde, had ze zich nooit een toekomst tussen de jeugdbendes voorgesteld. Pas in 2015 studeerde ze antropologie, en ondanks rondde ze met glans haar ondezoeksproject af tussen de Madrileense jeugdbendes ‘Dominican Don’t Play’ en de ‘Trinitarios’.

Vooral de ‘Trinitarios’ zijn berucht in Spanje. Ze worden regelmatig aangewezen als de meest gewelddadige bende met een Latino achtergrond. Núñez nuanceert die reputatie. Zonder afbreuk te doen aan het geweld dat wel degelijk problematisch is, toont ze ook het verhaal achter de bendeleden.

Katia Núñez werkte jaren als interculturele onderhandelaar in de Spaanse hoofdstad. Zo fungeerde ze als tussenpersoon bij conflicten tussen mensen met een verschillende achtergrond. Een Marokkaanse familie en de school van hun kinderen bijvoorbeeld. Via haar studies Antropologie probeert ze verder in die materie te verdiepen. Via een van de bendeleiders wint ze het vertrouwen van de jongens, en zo begint een lange reeks interviews. Dankzij haar Dominicaanse afkomst gaat dat behoorlijk vlot.

De ‘Trinitarios’ ontstonden in de gevangenissen van New York, met als doel de Dominicaanse gevangenen te beschermen. De ‘Dominican Don’t Play’ verschijnen later op straat als een splintergroep van de ‘Trinitarios’. Núñez voelde zich nooit onveilig. “Wanneer die jongens je kennen en je hen als mensen behandelt, behandelen zij je erg goed.”

De meeste jongens rollen bijna bij toeval de bendes binnen. En dan zijn er plots oudere jongens die je een machete toestoppen. Om in rang op te klimmen moet je een overval plegen of tegen iemand vechten. Weinig jongeren komen rechtstreeks binnen voor het geweld. “Vaak zijn het personen die zich in een kwetsbare positie bevinden, jongeren die gepest worden bijvoorbeeld, die zich tot oudere jongeren wenden en voor ze het weten deel zijn van de bende”.

Ze vertelt dat ze hoopvol is voor een vredevolle oplossing tussen de bendes. In de Dominicaanse republiek en New York zijn daar al grote stappen in gezet, in Madrid is jammer genoeg nog werk aan de winkel. “Meer straatwerkers en centra waar de jongeren terecht kunnen”, raadt Núñez aan. “Samengevat: meer sociale interventie”.