Het gaat over de lippen in Spanje: de olijfolie is duurder dan ooit en dat is een echte ramp. Het instituut voor Grasa (vet) publiceerde een ranking van verschillende oliën en vetten op basis van hun voedingswaarde. Het hoopt daarmee een alternatief te bieden aan wie de olijfolie niet meer dagelijks kan betalen.

De olijfolie heeft een historische recordprijs bereikt. En het ergste is dat de prijs misschien alleen nog maar zal stijgen. Nooit eerder was de bijnaam ‘vloeibaar goud’ zo accuraat. Als consument kun je daar weinig aan veranderen. Wel kun je voor alternatieven kiezen wanneer dat mogelijk is.

Het is vooral de AOVE (Aceite Oliva Virgen Extra) die zo duur is. Dat is de puurste olijfolie, vers van de pers. Er zijn echter nog drie andere soorten olijfolie. De oliva virgen (AOV), de gewone olijfolie en de orujo de oliva. Elk van die olies heeft zijn specifieke eigenschappen en kan gebruikt worden voor andere doeleinden.

De AOVE (Aceite Oliva Virgen Extra) kun je bijvoorbeeld het best rauw gebruiken. In salades of op brood bijvoorbeeld. De aceite orujo wordt dan weer gemaakt op basis van de pulp die overblijft na de eerste pers. Die olie is een stuk goedkoper en meer geschikt voor het bakken en braden.

Naast olijfolie zijn er ook andere oliën die in de keuken dienen. Zonnebloemolie, koolzaadolie, sojaolie of palmolie bijvoorbeeld. Ook avocado, noten, kokosnoot en hazelnoten worden gebruikt om olie uit te distilleren.

De chemische samenstelling van de olie bepaalt het gebruik. Het percentage verzadigde of onverzadigde vetten bijvoorbeeld of de werking tegen een hoog cholesterol. Jammer genoeg is de voedingsindustrie enkel verplicht de hoeveelheid verzadigde vetten aan te geven. Dat maakt het voor de consument niet eenvoudig de voedingswaarde van elke afzonderlijke olie te bepalen.

Bij het Spaanse instituut voor vetten ontwikkelde men daarom een puntensysteem volgens internationale gezondheidsrichtlijnen. De Aceite Oliva Virgen staat daarbij op de hoogste plaats met 100 punten. Kokosolie bengelt onderaan. Na AOV volgen lijnzaadolie, gewone olijfolie en dan de orujo de oliva. Later volgen zonnebloemolie, sesamolie, avocado-olie en chia-olie. 

De oliën die minder dan 50 punten scoren zijn niet aan te raden voor frequente consumptie. Het gaat dan vooral om dierlijke en plantenvetten met een hoge concentratie verzadigde vetten en weinig positieve voedingswaarde.