Tussen januari en juni 2022 zijn in Spanje ongeveer 8.857 woningen gekraakt. 42% vond plaats in Catalonië, met Barcelona op kop. Daar werden 2.838 huisbezettingen geregistreerd, meer dan drie keer zoveel als in Madrid dat met 813 de tweede provincie van Spanje is met de meeste gekraakte woningen.

Huisbezetting is een van de belangrijkste zorgen voor de mensen met een eigen woning of vakantiewoning in Spanje. Vandaar dat het advocatenkantoor Marin & Mateo Abogados op hun website enkele van de meest voorkomende vragen over dit onderwerp heeft beantwoord. En om te beginnen is ‘kraken’ (in het Spaans: allanamiento de morada of ocupación) niet hetzelfde als een ‘usurpatie’ (in het Spaans: usurpación).

Een kraker (ocupa) is iemand die na het bezetten van een woning aantoont van plan is te blijven zonder dat deze persoon daar geweld voor heeft gebruikt. Is er sprake van geweld en/of intimidatie dan spreekt men niet meer over het kraken/bezetten (ocupación) maar over usurpatie (usurpación).

Daarbij moet ook een onderscheid gemaakt worden tussen het type woning. Als krakers  een vakantiewoning (segunda residencia) bezetten geldt dat het om een ‘simpele’ overtreding gaat met een geldboete of als er sprake is van geweld en/of intimidatie een tot twee jaar celstraf.

De straffen worden hoger dan er sprake is van het bezetten of kraken van een woning die gebruikt wordt als hoofdwoning (residencia habitual). In dat geval geldt vaak geen geldboete, maar meteen een celstraf tussen de 6 maanden en 2 jaar. Is er sprake van geweld en/of intimidatie dan kan de celstraf tussen 1 en 4 jaar liggen en een hoge boete. Huisbezetting is een misdrijf dat wordt geregeld in artikel 202 van het Spaanse Wetboek van Strafrecht.

Wat te doen

In geval van ‘kraken’ wordt aanbevolen om zo snel mogelijk contact op te nemen met een strafrechtadvocaat om te weten hoe je verder moet handelen, waarbij je altijd kalm moet blijven en elke vorm van confrontatie met degene die de woning heeft bezet moet vermijden. Vervolgens is het nodig om de aangifte of klacht in te dienen bij de politie of de rechtbank, inclusief de benodigde documentatie om te bewijzen dat je de rechtmatige woningeigenaar bent.

Als je in deze situatie zit, is het mogelijk dat je jezelf afvraagt of je de nutsvoorzieningen (water, elektriciteit en/of gas) kunt afsluiten, zodat de persoon die jouw woning heeft bezet er geen misbruik van kan maken. Het advocatenkantoor legt echter uit dat de nutsvoorzieningen niet kunnen worden afgesloten, zelfs niet als je het slachtoffer bent van een bezetting in een van de woningen omdat je dan kunt worden aangeklaagd voor een ‘misdrijf van dwang’ (delito de coacciones), geregeld in artikel 172 van het Spaanse Wetboek van Strafrecht, wat een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar of een geldboete kan opleveren, afhankelijk van de ernst van de dwang of de gebruikte middelen.

Hoe te voorkomen

Om te voorkomen dat je in een soortgelijke situatie terechtkomt, zijn er enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico te verminderen, zoals het installeren van beveiligingsmaatregelen, alarminstallaties, bewakingscamera’s of speciale sloten.

Communicatie met de buren kan essentieel zijn, zodat ze meteen kunnen waarschuwen als ze iets vreemds opmerken in jouw woning als jij er niet bent. Bovendien is het het beste om geen signalen af te geven als je een tijdje buitenshuis bent, bijvoorbeeld door niet op sociale media te posten over de plaats waar je bent.

Feit is echter dat krakers precies weten wat ze doen, hoe en welke woningen ze bezetten en op welke manier. Daarom is het dus belangrijk om krakers er zo snel mogelijk binnen 48 uur en nog voordat ze zich ‘vestigen’ in een woning door eigen spullen te plaatsen etc. uit de woning te halen. 

Er is echter onenigheid over de wetten wat betreft huisbezetting en krakers waardoor er veel verschillende scenario’s zijn en het in sommige gevallen wel mogelijk is om krakers uit een woning te krijgen en in sommige gevallen dat lastiger is.