Elke week plaatsen we aan de hand van de tips en informatie van de ‘Typisch Spanje’ auteur Frieda Kleinjan een reis door Spanje maar dan op een andere manier. Dat doet de schrijfster door middel van bekende en minder bekende boeken en romans om zo de link tussen het reizen, de cultuur en literatuur te maken tijdens de wekelijkse ‘literaire reisgids van Spanje’, een must voor de lezers die aan ‘literair toerisme’ willen doen. Via de links in het artikel zijn de boeken meteen te bestellen om zo al aan jouw literaire reis door Spanje te beginnen.
Je zou literair toerisme kunnen omschrijven als een soort cultureel toerisme dat zich heeft ontwikkeld op plekken die verband houden met gebeurtenissen in fictieve teksten. Met andere woorden: het is een nieuw soort cultureel toerisme dat fictie verbindt met de echte wereld.
Maar wanneer is iemand een literair toerist? Om een paar voorbeelden te noemen: als je na het leven van ‘De kathedraal van de zee’ van Ildefonso Falcones staat te popelen om Barcelona te bezoeken, je wilt rondzwerven in het oude centrum van Oviedo om de schaduwen van ‘La Regenta’ te ontdekken of zó wordt meegesleept door de avonturen van ‘Don Quichot’ dat je wilt weten door welke plekken Miguel de Cervantes werd geïnspireerd dan mag je jezelf met recht een literair reiziger noemen. Het zijn overigens niet alleen Spaanse auteurs wiens sporen aantrekkingskracht uitoefenen. Zo dwalen lezers van ‘The Sun Also Rises’ van Ernest Hemingway door de straten van Pamplona om er de San Fermínfeesten te vieren en is de tocht die Washington Irving in 1829 maakte van Sevilla naar Granada om er de ‘Tales of Alhambra’ te schrijven een van de populairste routes van Andalusië.
Door de fictieve succesverhalen van onder meer Carlos Ruiz Zafón, Eva García Saénz de Urturi, Ildefonso Falcones, Dolores Redondo, neemt dit soort toerisme een steeds grotere plaats in. Lezers zijn op zoek naar een echte connectie met het boek dat hen enthousiast heeft gemaakt. Met eigen ogen willen ze de plekken ontdekken waarvan ze zich bij het lezen een voorstelling hebben gemaakt, de geur ruiken zoals die beschreven staat of mens ontmoeten die net zo aardig zijn als wordt verteld.
Barcelona, de stad der letteren
Als we het over literaire steden in Spanje hebben neemt Barcelona zonder enige twijfel een prominente plaats in. Een jaar nadat Granada door de UNESCO werd verkozen tot City of Literature, Cultuurstad, kreeg in 2015 de Catalaanse hoofdstad deze toekenning. Dat heeft geleid tot nieuwe activiteiten, projecten en informatief materiaal zoals de prachtige literaire kaart van Barcelona.
In de loop van de geschiedenis hebben talloze schrijvers er hun verhaal gesitueerd. Veel van deze romans zijn grote klassiekers geworden en zelfs bestsellers. Wie de literaire schatten wil ontdekken, in de hoeken en straten van de ‘Ciudad Condal’ neemt de boeken ter hand van fenomenen als Juan Marsé, Carmen Laforet, Ildefonso Falcones, Mercé Rodoreda, Carlos Ruiz Zafón of Eduardo Mendoza.
Eduardo Mendoza: ‘De stad der wonderen’
In De stad der wonderen, ‘La ciudad de los prodigios’, schetst Eduardo Mendoza (1943) een levendig portret van de evolutie die Barcelona heeft doorgemaakt tussen de wereldtentoonstellingen van 1888 en 1929, de periode waarin de stad werd bevolkt door dagloners, gangsters en corrupte politici, maar waarin ook prachtige gebouwen, wijken en parken werden ontworpen.
Tegen die achtergrond vertelt Mendoza het verhaal van Onofre Bouvila, een dertienjarige jongen die uit een onherbergzame streek in de Pyreneeën komt. Als hij in de Catalaanse hoofdstad arriveert, heerst er een koortsachtige bedrijvigheid. Op zoek naar werk komt Onofre in het anarchistische milieu terecht waar hij verandert van een goedgelovige jongen in een nietsontziende schurk, die een van de rijkste mannen ter wereld wordt.
Wat het boek extra charme geeft is de uitgebreide manier waarop het leven in Barcelona uit eind 19e en begin 20e eeuw wordt beschreven, vanaf de onderwereld tot de elegante salons, vanaf de krottenwijken tot het Gran teatro del Liceu.
Met die beelden voor ogen is het fascinerend om langs Passèig de Grácia te lopen, de grote boulevard, die in ‘De stad der wonderen’ het economisch machtscentrum was en waar de rivaliteit van de bourgeoisie weerspiegeld werd in het paleisachtige Manzana de la Discordia en Casa Milà van Antonio Gaudí. Tegenwoordig is Passèig de Grácia het icoon van de stad met zijn vele terrassen, exclusieve boetieks en moderne architectuur.
De eerste druk van La ciudad de los prodigios verscheen in 1986 en was meteen een succes. In 1999 werd er door Mario Camus een film van gemaakt met dezelfde titel. Ruim twintig jaar later een stripverhaal door de in Italië geboren Claudio Stassi.
KLIK HIER om dit boek te bestellen: Eduardo Mendoza: De stad der wonderen, Uitgeverij Meulenhoff Boekerij (17e druk 2018), vertaling Francine Mendelaar, Harriët Peteri; film (1999) en stripverhaal (2020): La ciudad de los prodigios.
Carlos Ruiz Zafón: ‘De schaduw van de wind’
Elk boek kan worden gelezen, maar niet elk boek kan worden beleefd. Een boek dat zich daartoe bij uitstek leent is De schaduw van de wind, ‘La sombra del viento’, van Carlos Ruiz Zafón (1964-2020). Met deze mysterieuze liefdesroman kun je dwalen door de straten van Barcelona en de fictieve verhalen beleven die er zich in de eerste helft van de 20e eeuw afspeelden.
Het hoofdpersonage uit het boek, de jonge Daniel Sempere, brengt samen met zijn vader een bezoek aan het Kerkhof der Vergeten Boeken, een grote bibliotheek met oude exemplaren, waar hij een boek mag uitzoeken. Zijn keus valt op ‘De schaduw van de wind’ van Julián Carax. De opdracht die zijn vader, een boekverkoper, hem geeft is te onderzoeken of de onbekende schrijver nog meerdere werken op zijn naam heeft staan. In zijn speurtocht daarnaar maakt Daniel kennis met talrijke intrigerende personages. Zijn leven gaat geleidelijk parallel lopen aan dat van de verdwenen schrijver, met als gevolg hopeloze verliefdheden, complexe familieverwikkelingen en wonderlijke vriendschappen. Uiteindelijk komt hij erachter dat hij het boek goed moet beschermen om het niet ten prooi te laten vallen aan een mysterieus figuur die achter de boeken van Carax aanzit en ze wil verbranden. Met deze wereldwijde bestseller trekt Zafón de lezers het naoorlogse Barcelona in.
En die trekken sindsdien en masse naar de plekken waar de verzonnen gebeurtenissen plaatsvonden. Niet alle locaties bestaan. Wie naar het Kerkhof der Vergeten Boeken op zoek gaat, wacht een teleurstelling. Maar veel andere wel. Een belangrijke rol speelt de vulpenspeciaalzaak waar Daniel de Montblanc Meisterstück de pen vond waarvan wordt gezegd dat die toebehoorde aan de schrijver Victor Hugo. In de granjas op Carrer Petritxol ontmoette Daniel vaak zijn geliefde, de blinde Clara, om er warme chocolademelk te drinken. In het beroemde restaurant Els Quatre Gats trof Daniel de rijke boekhandelaar Gustavo Barceló, maar vond ook de ontmoeting van Daniels vader met zijn moeder plaats. Een belangrijke locatie is bovendien het chique Passeig de Gràcia met het Café Novedades waar hij elke zondag kwam. Hoewel het echt heeft bestaan is het nu uit het straatbeeld verdwenen. Maar met het boek onder je arm kun je er heerlijk flaneren. Er zijn nog talrijke andere prominente plekken: de balzaal La Paloma in de Carrer del Trigre, 25, dé gelegenheid om het vrijgezellenfeest van San Fermín te vieren; de Carrer de Santa Anna, waar Daniel en zijn vader boven de boekhandel woonden; het Plaça de Sant Felip Neri, dat door Zafón wordt omschreven als ‘een kleine adempauze in het doolhof van straatjes…’
De schaduw van de wind is onderdeel van het vierluik Het kerkhof der vergeten boeken. De andere drie delen zijn: Spel van de engel (2009) BESTEL HIER, De gevangene van de hemel (2012) BESTEL HIER, Het labyrint der geesten (2017) BESTEL HIER. Als eerbetoon aan de auteur is na zijn dood Stad der Nevelen (2021) verschenen als verhalenboek bij het Kerkhof der Vergeten boeken. BESTEL HIER
KLIK HIER om dit boek te bestellen: Carlos Ruiz Zafón: De schaduw van de wind (2004), Uitgeverij Signatuur, vertaling Nelleke Geel.
‘Typisch Spanje’
Het boek ‘Typisch Spanje rondgang door een eigenzinnig land’ geschreven en samengesteld door Frieda Kleinjan, is een bundel met fascinerende verhalen over uiteenlopende onderwerpen: architectuur, beeldende kunst, literatuur, sport, film, natuur, muziek, tradities… Al die verschillende cultuuruitingen vormen de identiteit van Spanje, leggen de ziel ervan bloot, tonen het land in al haar schakeringen. Voor elke Spanjeliefhebber valt er iets nieuws te ontdekken. KLIK HIER om dit boek te bestellen.
De hierboven vermelde boeken en/of producten zijn onderdeel van een affiliatie programma. Dat wil zeggen dat als je besluit iets te bestellen en uiteindelijk te kopen via de links die wij plaatsen, wij daar een klein percentage van krijgen als commissie. Daar merk jij als koper helemaal niets van want dat rekent de verkoper met ons af. Bedankt voor het bestellen en kopen via ons artikel, dat stellen wij zeer op prijs. Veel plezier ermee!