De Spaanse arbeidsmarkt toonde in 2023 niet alleen voor positieve ontwikkelingen in de particuliere sector, maar ook in een publieke sector die vooral werd gestimuleerd door de groei van het overheidspersoneel. Of het nu op nationaal, regionaal of lokaal niveau is, één op de zeven werkenden in Spanje werkt voor de overheidsinstanties, waarvan het aantal werknemers in 2023 een nieuw record bereikte in de tijdreeksen door de 2,98 miljoen leden te overschrijden.

De publieke sector won vorig jaar terrein op de particuliere sector bij het creëren van banen. Volgens de gegevens van de inschrijving bij de sociale zekerheid was één op de vijf banen die tussen december 2022 en dezelfde maand in 2023 werden gecreëerd, afkomstig van overheidsinstanties, een hoger aandeel dan een jaar eerder, toen één op de zeven gecreëerde banen openbaar was.

De administraties wonnen in de loop van het zojuist afgesloten jaar in totaal 100.939 werknemers, wat neerkomt op een jaarlijkse toename van 3,5% in het aantal werknemers. Ondertussen groeide de werkgelegenheid in de particuliere sector met 2,5% tot meer dan 17,85 miljoen werkenden.

Specifiek valt de dynamiek op van de banengroei bij de Spaanse staat, die 32.282 nieuwe werknemers heeft gewonnen. Ook de regionale overheden voegden in totaal 68.662 werknemers toe. Bijna twee op de drie ambtenaren in Spanje werken voor regionale besturen, waarvan de personeelsbestanden vooral worden aangevuld met leraren en medisch personeel, respectievelijk 32% en 42% van het regionale personeel.

Plaatselijke overheden (gemeenten, provinciale besturen, eilandraden en eilandcommissies) stellen ondertussen een op de vier ambtenaren te werk, namelijk 733.400 mensen, een aantal dat het afgelopen jaar nauwelijks is veranderd.

Niet alleen ambtenaren

Niet alle overheidswerknemers zijn ambtenaren. Er is ook contractueel personeel, dat wil zeggen mensen die voor de overheid werken nadat ze een arbeidsovereenkomst hebben ondertekend. Hoewel er verschillen zijn, overheersen zowel op nationaal als regionaal niveau de loopbaanambtenaren, die respectievelijk 79% en 47% van de werknemers vertegenwoordigen.

De meerderheid van overheidswerknemers zijn ambtenaren. Dit zijn werknemers die via een speciaal statuut in vaste overheidsdienst zijn benoemd. Ze hebben speciale rechten en plichten ten opzichte van de staat. Ambtenaren worden geacht politiek neutraal te zijn en uitsluitend in het algemeen belang te handelen. In ruil daarvoor genieten ze extra rechtsbescherming tegen ontslag en willekeur.

In Spanje is ongeveer de helft van alle overheidswerknemers ambtenaar. Vooral bij de centrale overheid, regionale overheden en gemeenten overheerst het aantal ambtenaren. Bij andere overheidsorganisaties, zoals ziekenhuizen en universiteiten, werken meer mensen op contractbasis.

De groei van het aantal ambtenaren ligt vaak politiek gevoelig. Enerzijds omdat ambtenaren meer zekerheid en betere arbeidsvoorwaarden hebben dan de meeste werknemers in de private sector. Anderzijds omdat een te grote en dure ambtenarij ook als onefficiënt wordt gezien.

Toch lijkt, zeker in tijden van crisis, een baan bij de overheid voor veel werkzoekenden een aantrekkelijk alternatief. Zo zal de recente banengroei bij de Spaanse overheid ongetwijfeld extra sollicitanten hebben aangetrokken.