De woningvoorraad in Spanje is zeer verouderd. De gemiddelde leeftijd van de bestaande woningen is 43,5 jaar. Dit betekent dat miljoenen woningen een groot tekort hebben aan toegankelijkheid, comfort en energie-efficiëntie. In feite is 90% van de woningen ouder dan 18 jaar en dit cijfer neemt jaarlijks toe vanwege het gebrek van nieuwbouwwoningen. Dat heeft direct gevolgen voor de verkoop en verhuur van deze verouderde woningen vanaf het jaar 2030.
Volgens gegevens voldoet 83% van de huizen in Spanje niet aan de minimale eisen voor energie-efficiëntie die Europa heeft gesteld om een woning te kunnen verkopen of verhuren vanaf 2030. Een Europese richtlijn vereist dat huizen in dat jaar minimaal energielabel E moeten hebben om verhuurd of verkocht te kunnen worden. Drie jaar later wordt label D vereist. Momenteel heeft 80% van de huizen label F of G.
Dit betekent dat de komende jaren honderdduizenden woningen renovatie en verbouwing moeten ondergaan om de energie-efficiëntie te verbeteren. Anders kunnen ze niet worden verhuurd of verkocht. Renovatie is noodzakelijk, maar niet alleen om te voldoen aan de Europese regelgeving.
De laatste Enquête naar Levensomstandigheden van het Spaanse Statistiekbureau (INE) toont namelijk aan dat een op de vijf huishoudens de temperatuur niet op peil kan houden. Dit is het hoogste percentage sinds 2004. In slechts vier jaar tijd is het aantal huishoudens zonder fatsoenlijke verwarming gestegen van 7,6% in 2019 tot 20,7% in 2023.
Het totale woningpark telt meer dan 26,8 miljoen woningen. De toezegging van Spanje aan Europa is dat voor 2050 meer dan zeven miljoen woningen gerenoveerd zullen zijn, dat over vier jaar jaarlijks 200.000 woningen gerenoveerd worden en dat in 2030 een tempo wordt bereikt van 300.000 gerenoveerde woningen per jaar. Dat zijn bijna onmogelijke cijfers met het huidige tempo.
In het komende decennium bereiken 8 miljoen woningen een leeftijd tussen 65 en 90 jaar. Dit zijn de woningen die tussen 1940 en 1970 zijn gebouwd, vooral in de periode van de Spaanse ontwikkeling. En gebouwen verouderen net als het menselijk lichaam: metaal, beton, etc. blijven niet onveranderd met de jaren.
Europese richtlijn
Zoals eerder vermeld vereist een Europese richtlijn dat woningen vanaf 2030 minimaal energielabel E (zero-emission buildings) moeten hebben om verhuurd of verkocht te kunnen worden. Drie jaar later (2033) wordt label D vereist. Momenteel voldoet 80% van de Spaanse woningen niet aan deze eisen.
Deze richtlijn heeft grote gevolgen. Honderdduizenden woningeigenaren zullen hun woning moeten renoveren en verbouwen om de energie-efficiëntie te verbeteren. Anders kunnen ze hun woning niet meer verhuren of verkopen vanaf 2030.
Er zijn echter grote uitdagingen om aan de Europese eisen te voldoen. Allereerst gaat renovatie momenteel veel te langzaam. De doelstellingen voor vergunningen voor renovatie worden bij lange na niet gehaald. Ten tweede loopt de toekenning van Europese subsidiegelden voor renovatie ernstige vertraging op door problemen bij de Spaanse regionale overheden. Tienduizenden renovatieprojecten wachten op goedkeuring van subsidies uit het Europese Herstelfonds.
Desondanks is renovatie hard nodig, benadrukken deskundigen. Niet alleen vanwege de Europese regels, maar ook omdat de Spaanse woningvoorraad snel veroudert. De komende jaren komen miljoenen woningen uit de periode 1940-1970 aan het einde van hun levensduur. Ook preventieve renovatie is essentieel om de waardedaling van deze woningen tegen te gaan en om ze comfortabel en energiezuinig te houden voor de bewoners. Anders dreigen grote problemen.